سبب شناسی مواد تریاکی

عوامل زمینه ساز و وابستگی به مواد تریاکی

باورهای خرافی درباره تأثیر درمان بخش تریاک، عوامل اجتماعی مربوط به فقر و شهرنشینی، عرضه و توزیع مواد مخدر، وجود فرد معتاد به مواد مخدر در خانواده، طلاق والدین، سابقه اختلال سلوک و اختلال شخصیتی ضد اجتماعی، بی تردید مجاورت با کشور افغانستان که تولید کننده نود و سه درصد تریاک جهان است از عوامل مهم تأثیرگذار بر آمار اعتیاد به مواد مخدر در ایران است.

از بعد زیست شناختی، کم کاری ژنتیکی سامانه اوپیات مطرح است. احتمال کم درصد بودن گیرنده های اوپیوئید، کم بودن حساسیت این گیرنده ها و کارکرد نابهنجار سامانه های دوپامینرژیک و نورآدرنرژیک در سبب شناسی وابستگی به مواد تریاکی مطرح است.

علائم و نشانه های مصرف تریاک

مواد تریاکی موجب انحطاط سامانه اعصاب مرکزی، کاهش حرکات معده و روده، انحطاط تنفسی، بی حسی و کرختی، تهوع و استفراغ، لختی کلام، کاهش فشار خون و ضربان قلب، تنگ شدن مردمک ها (یا گشاد شدن آن ها بر اثر بی اکسیژنی ناشی از مسمومیت شدید) و تشنج (ناشی از زیاده روی در مصرف) می شوند. تنگی مردمک ها و یبوست در افرادی که تحمل پیدا کرده اند، کماکان، ادامه پیدا می کند.

بعد از مصرف مواد تریاکی چه می شود

با مصرف مواد تریاکی، سرخوشی که در مسمومیت با هروئین ایجاد شده، و سپس بی احساسی، از دست رفتن شور، ایجاد سردی، آرامش، کم توجهی، کم شدن حافظه، خواب آلودگی و کندی روانی – حرکتی جایگزین می شود.

مسمومیت با مواد تریاکی معمولاً به صورت سهوی و تصادفی ایجاد می شود و با مردمک های سوزنی و انحطاط سامانه های تنفسی و اعصاب مرکزی تظاهر می کند. این وضعیت یک فوریت پزشکی است. برای درمان مسمومیت با مواد تریاکی بهتر است ضمن کنترل علائم حیاتی در بخش مراقبت های ویژه، نالوکسون تجویز شود.

تحمل وابستگی و ترک اعتیاد به مواد تریاکی

تحمل و وابستگی به مواد تریاکی به سرعت شکل می گیرد. این پدیده ها از تغییر تعداد و حساسیت گیرنده های دوپامینرژیک،کولینرژیک و سرتونرژیک سرچشمه می کند. مواد تریاکی تأثیر زیادی بر سامانه نورآدرنرژیکمی گذارند.

ترک اعتیاد به آن ها بیش فعالی این سامانه در لکوس سرولیوس و و بروز ولع برای مصرف، اضطراب و آبریزش از بینی و چشم ها، خمیازه، تعریق، بی خوابی، سرد و گرم شدن، دردهای ماهیچه ای، دل پیچه، گشادی مردمک ها و سیخ شدن موها، اسهال و افزایش دفعات تنفس، ضربانات قلب و فشار خون را ایجاد می کند. علائم ترک مواد کوتاه اثر، مانند مپریدین، شدیدتر است.

ترک مواد بلند اثرتر مانند متادون، علائم خفیف تری را ایجاد می کنند، بنابراین باید بیشتر به نشانه هایی چون سیخ شدن موها، گشادی مرمک ها، افزایش ضربان قلب و فشار خون توجه کرد.

ترک اعتیاد به مواد تریاکی

ترک مواد تریاکی یک فوریت پزشکی نیست و برای فردی که از جهات دیگر سالم است خطری در بر ندارد. هدف از سم زدایی قطع مصرف و کاستن از علائم ترک اعتیاد است.

در این حالت بیمار مرتباً خمیازه می کشد و دچار انقباضات عضلانی شدید شده و حساسیت های بسیاری مخصوصاً حساسیت پوستی در او به وجود می آید و اسپاسم‌های فارنکس و معده و قلب در او ایجاد می گردد. خواب و آرامش شخص از میان رفته و دلهره و نگرانی بیمار شدت می یابد.

او فکر می‌کند در حال مرگ است و با سماجت عجیبی دنبال مواد مخدر می گردد و چنانچه به مواد مخدر دسترسی نیابد دچار تحریکات شبیه مانی و هیستری می شود. در مواقعی نیز شخص دچار اسهال و استفراغ شده، مردمک چشم گشاد و بزاق و غدد عرق شروع به ترشح می کنند.