در واقع متادون دارویی برای تسکین دردهای بیماران سرطانی و یا افرادی که دچار بیماری های مانند هپاتیت یا ایدز هستند ساخته شده بود اما امروزه این دارو را در بسیاری از مراکز درمانی و ترک اعتیاد، جهت درمان اعتیاد و وابستگی به دیگر مواد افیونی مانند تریاک، هروئین، مورفین تجویز می کنند.
متادون با تأثیر مستقیم و سریعی که بر سیستم عصب مرکزی، مغز و نخاع مصرف کننده می گذارد، می تواند به عنوان یک کاهش دهنده درد قوی عمل کرده و سبب کاهش نشانه های ترک مواد مخدر می گردد.
از آنجائیکه داروی متادون عملکردی مانند مواد شبه افیونی و اپیوئیدی دارد، مصرف آن نباید خودسرانه صورت گیرد. بنابراین پزشکان بیماران را از این امر یعنی مصرف ناآگاهانه و خودسرانه بشدت منع می کنند. باید تأکید کنیم که مصرف غیر اصولی داروی متادون به دلیل اعتیاد آور بودن نه تنها وابستگی ایجاد می کند بلکه مصرف بیش از حد آن می تواند منجر به مرگ معتاد گردد. از این رو داروی متادون می بایستی تحت نظارت پزشک و در دوزهای درمانی مناسب حال بیمار تجویز و مصرف گردد.
در مراکز ترک اعتیاد پزشک متخصص متادون را برای کنترل و مهار علائم خماری ناشی از ترک مواد مخدر و در برخی موارد برای سم زدایی مواد مخدر مورد استفاده قرار می دهد. که تجویز آن هم منوط به شرایطی است که در ادامه این مقاله به آن اشاره خواهیم کرد.
روش های مصرف متادون:
متادون در اشکال مصرفی متفاوتی مورد استفاده قرار می گیرد:
- به صورت قرص
- شربت متادون
- تزریقی
مصرف متادون به صورت قرص بسیار راحت و دم دستی می باشد و معتاد برای لذت بردن از حالتهایی که متادون به مصرف کننده می دهد براحتی و در هر جایی از آن استفاده می کند. از سوی دیگر مصرف متادون به شکل آمپول و تزریقی آن از خطرناکترین اشکال مصرفی بوده و خطر بیماری های عفونی و ایدز را بالا می برد.
اثرات ناشی از مصرف متادون:
- یبوست
- اسهال شدید
- تعریق بیش از حد
- تنفس سنگین
- نامنظم شدن قاعدگی در زنان و یا حتی قطع شدن آن
- احتمال خطر سقط جنین در بانوان
- زایمان زودرس در بانوان
- گرفتگی و یا دردهای عضلانی
- مشکلات خواب
- بروز راش های پوستی
- اختلالات بصری
- عدم کنترل رفتار
- اختلالات روانی
- فکر به خودکشی
طول مدت اثربخشی متادون:
در مقایسه با هروئین، طول مدت اثر گذاری متادون بر بدن مصرف کننده بسته به میزان مصرف، چیزی در حدود 24 ساعت می باشد در حالیکه مدت زمان اثرگذاری هروئین حدود 2 ساعت است. اما از نظر وابستگی به مواد، می توان گفت که وابستگی متادون مانند وابستگی به هروئین می باشد.
علائم اعتیاد به متادون:
همانطور که در بالا به آن اشاره شد، متادون ماده شبه افیونی است که علائمی مانند مورفین دارد بنابراین فرد با سوء مصرف متادون دچار علائم و نشانه های زیر می گردد:
- احساس منگی
- اختلال در تکلم
- ناتوانی جسمی
- خشک شدن دهان
- اختلالات دستگاه گوارشی
- دردهای شکمی
- افزایش ضربان قلب
- اختلالات تنفسی
- اختلالات حواس
- تضعیف حافظه
از سوی دیگر متادون عوارض جبران ناپذیری نیز بر روان فرد مصرف کننده می گذارد که تا سال ها بعد از ترک نیز با بیمار همراه خواهد بود. در اینجا به برخی از آنها باختصار اشاره می کنیم:
- اختلالات خلقی و رفتاری
- تحریک پذیری بالا
- پرخاشگری
ترک متادون:
ترک اعتیاد با متادون یکی از روش هایی است که پزشکان در مراکز درمانی و ترک اعتیاد به کار می برند. اما در کنار استفاده دارویی از متادون برنامه های دارویی و درمانی دیگری نیز لحاظ می کنند که متناسب با شرایط حال معتاد، مدت زمان اعتیاد، نوع ماده مصرفی، میزان دوز مصرفی، سن، سابقه مصرف، سابقه بیماری های جسمی و روانی و … تجویز می گردد.
بعلاوه اینکه در این مراکز با تحت نظر قرار گرفتن پزشکان و متخصصان معتاد از تداخل های دارویی در امان خواهد ماند چرا که مصرف متادون با بسیاری از داروها واکنش دارویی نشان می دهد:
- داروهای آرام بخش و خواب آور
- داروهای ضد حساسیت
- داروهای پارکینسون
- داروهای ایدز
- آنتی بیوتیک ها
- داروهای تسکین دهنده
و …
و در انتها باید اشاره کرد که همانطور که مصرف خودسرانه متادون خطرناک است، قطع ناگهانی مصرف متادون خطرناکتر است و فرآیند ترک متادون باید اصولی و تدریجی باشد و روندی سخت و طولانی در پیش روی بیمار قرار دارد.
کلینیک ترک اعتیاد افشار با سابقه طولانی در ترک انواع مواد مخدر و ترک متادون در محیطی لوکس و آرام، خدمات تخصصی خود را با داشتن کادری مجرب ارایه می دهد. ترک متادون مسیری دشوار و پر پسچ و خم است و تیم ما برای کاهش درد و کمک به بیماران، آنان را در این راه همراهی می کنند.