اختلال مصرف همزمان چند ماده مخدر بدین گونه تعریف می‌شود که فرد باید از سه گروه مواد مخدر به مدت یک سال استفاده نماید مشروط بر این که یک دارو مسلط نباشد و این سه گروه به جز نیکوتین و کافئین باشند.
اگر مسمومیت و ترک مصرف چند ماده مخدر همزمان و یا به تناوب باشد در این صورت هر کدام جداگانه تشخیص گذاری می شود.
در کار بالینی اعتیاد چندگانه به مواد مخدر مساوی مصرف جداگانه دو یا سه ماده مخدر نیست زیرا هر ماده مخدری مجموعه‌ای از آثار جانبی جسمی و روانی ایجاد می‌کند.
سندروم ترک الکل
به عنوان مثال فرد معتاد به الکل می تواند در سندروم ترک الکل، جهت کاهش خطر (دلیریوم ترمنس) از بنزودیازپین ها سود برد. حال در فرد معتاد به الکل + بنزودیازپین چه باید کرد؟
نکته دیگر در مورد مصرف الکل، افزایش متابولیسم داروهای تجویزی است که منجر به کاهش سطح پلاسمایی دارو و پیچیده تر شدن درمان می شود. نکته دیگر در مورد الکل، مرگ به علت مسمومیت در مصرف در دوزهای بالای ۰.۴ میلی گرم در میلی لیتر است در حالی که در مصرف توأم با افیون مرگ در دوزهای پایین تر فرا می رسد.
عواقب ترکیب مواد مخدر با هم
ترکیب توأم الکل با متادون، لوومتادیل آستات و به وپژه بوپرنورفین ویژگی تسکینی اضافی و بسیار بیشتری از الکل یا هر کدام از این مواد دارد.
مصرف توأم الکل با محرک ها (مت آمفتامین) به علت ایجاد تجربه اوج بالاتر و نیز تعدیل فروریزی محبوب است. البته درمان و نگهداری این بیماران در درمان دشوارتر است. مخلوط الکل، افیون و محرک ها می تواند با توجه به مسمومیت های تصادفی کشنده باشد.
اعتیاد به بنزودیازپین ها
در مورد بنزودیازپین ها ذکر این نکته ضروری است که اعتیاد آوری این داروها در افراد عادی نسبتاً پایین است اما افراد معتاد بیشتر از جمعیت عادی احتمال وابستگی به این گروه مواد را دارند.
در یک پژوهش افراد تحت درمان مواد افیونی (متادون و …) یک ساعت پس از متادون با مصرف بنزودیازپین افزایش اثر ماده را گزارش کردند که این اثر را بالا برنده توصیف کرده اند.
دوز بالای بنزودیازپین‌ها مخلوط با متادون به علت تشکیل و ضعف تنفسی خطر آسیب های جدی و مسمومیت کشنده را در بر دارد.
عوارض مصرف مداوم بنزودیازپین ها
مصرف مداوم بنزودیازپین ها به مدت سه ماه حتی در دوز تجویز شده خطر وابستگی دارویی را دارد گرچه میزان اعتیاد آوری این داروها به شدت متفاوت بوده دیازپام و آلپرازولام را باید بیشتر از سایر داروهای این گروه اعتیادآور دانست.
گروه سنی که در معرض اعتیاد چندگانه به مواد مخدر هستند
جوانان بیشتر از سایر گروه ها در معرض اعتیاد چندگانه مواد مخدر هستند به گونه‌ای که سوء مصرف چندگانه مواد مخدر در آن ها قاعده است تا استثنا رایج ترین شکل ماری جوانا + الکل و هروئین است. در ایران مواد افیونی + مت آمفتامین. اعتیاد چندگانه مواد مخدر در جوانان معمولاً با دیگر مسائل بهداشت روان همراه است چون بی‌خانمانی، اختلالات شخصیتی، اختلالات روانی، افسردگی اساسی، روانپریشی و اختلالات دو قطبی. طبق یک گزارش یک سوم نوجوانان تحت درمان سوء مصرف مواد مخدر، چند گانه بودند.
سالمندان و مصرف هم زمان چند مواد مخدر
سالمندان به علت بیماری‌های جسمی بیشتر نیازمند استفاده از مواد مخدر متعدد هستند. این افراد محتمل است به علت بیماری های ناتوان کننده چون دمانس، تمایل به مصرف زیاد مواد مخدر در پس زمینه فراموشی داشته باشند. احتمال سوء مصرف مواد مخدر چندگانه در آن ها بیشتر است. و بالاخره در مصرف کنندگان خیابانی مواد مخدر با شیوع بالای مواد غیر قانونی روبرو هستیم.