افرادی که دچار آسیب های اجتماعی شده اند بیشتر از دیگر افراد مستعد مصرف مواد مخدر می باشند. از آسیب های رایج اجتماعی می توان به آزارهای جنسی، خشونت های خانگی، فقر و تنگدستی و طلاق والدین اشاره نمود. خشونت خانگی نتیجه عوامل متعدد و پیامدهای زیانباری برای قربانیان آن به همراه دارد.
آزارهای جسمی و اعتیاد به مواد مخدر
از مهم ترین تأثیرات جسمی خشونت خانگی می توان به شکسته شدن دست و پا، سوختن تمام یا قسمتی از بدن، تنگی نفس و ابتلا به انواع بیماری های جسمی از دست دادن بینایی و شنوایی، بستن، ضرب و جرح جسمی و غیره اشاره نمود.
آسیب‌های روانی و اعتیاد به مواد مخدر
از مهم ترین آسیب های روانی ناشی از بروز خشونت های خانگی کاهش شدید اعتماد به نفس، بروز اضطراب و استرس شدید، ابتلا به انواع بیماری‌های روانی مانند افسردگی و اختلال استرس پس از سانحه، از دست دادن حافظه، تمرکز و توجه، گوشه نشینی، انزوا و غمگینی اشاره نمود.
آسیب های اجتماعی و اعتیاد
خشونت های خانگی باعث بروز آسیب‌های اجتماعی در روابط اجتماعی فرد میشود. از جمله مهم‌ترین آن ها می‌توان به اختلال در روابط اجتماعی با دیگران، از دست دادن شغل و حرفه توسط زنان، فقر مالی و افزایش آسیب‌های اجتماعی دیگر، افت تحصیلی و ترک تحصیل، خودکشی، فرار از منزل و گرایش به مصرف انواع مواد مخدر از جمله سیگار، الکل، حشیش و شیشه اشاره نمود. همچنین پیامدهای فوق بر همدیگر تأثیر گذاشته و باعث هم افزایی میشود. یعنی ممکن است فرد همزمان چند نوع از این پیامدها را تجربه نموده و در نتیجه به افزایش مشکلات او منجر شود.
راهکارهای مؤثر برای مقابله با خشونت های خانگی
سوء مصرف کنندگان مواد مخدر ممکن است تجربه های ناخوشایندی به دلیل اعتیاد به مصرف مواد مخدر داشته و خود نیز عامل بالقوه و بالفعلی برای گسترش خشونت های خانگی باشند. سوء مصرف کنندگان مواد مخدر هم خود عامل بروز آسیب اند و ممکن است معلول آسیب نیز بوده باشند و لذا آشنایی با راهکارهای مؤثر برای مقابله در این خانواده‌ها اهمیت زیادی دارد.
گرفتاری خانواده های فرد معتاد
خانواده‌های سوء مصرف کنندگان مواد مخدر در معرض انواع خشونت قرار دارند و بسیاری از آن ها نیز دارای تجربه ناخوشایندی در این رابطه هستند. به این دلیل یک گروه در معرض خطر محسوب شده و نیازمند آموزش های تخصصی برای پیشگیری از تشدید مشکل می باشند. به دلیل مصرف مواد مخدر توسط بیمارانشان اغلب دچار اضطراب شدید، ترس، افسردگی، وسواس فکری و عملی، مهارت‌های اجتماعی، قدرت حل مسئله و تصمیم گیری ضعیف، اختلال در حافظه و تمرکز، پرخاشگری و عدم آشنایی با مهارت های کنترل خشم و اغلب در سیکل آزارگر، آزاردیده و قربانی نیز گرفتار می‌شوند.
با توجه به ضرورت پیشگیری از بروز خشونت در محیط خانه لازم است به موارد ذیل توجه نمایید:
قدم اول برای پیشگیری از بروز خشونت‌های خانگی شناخت عوامل خشونت، زمان بروز، شدت و نوع آزارهاست لذا لازم است در این مورد اطلاعات کافی داشته باشید. سعی کنید قبل از بروز خشونت علائم و دلایل آن را به حداقل برسانید. به عنوان مثال جر و بحث و درگیری با فردی که حاضر به پذیرش درمان اعتیاد نیز فایده‌ای ندارد.
- از نشان دادن واکنش سریع به آزارهای کلامی خودداری نمایید. موضوع را تا حد امکان بررسی نموده، درباره دلایل بروز عصبانیت و خشم در فرد معتاد اطلاعات جمع آوری و در لحظه عصبانیت بیمار با او درگیر نشوید. گاهی آن ها دنبال بهانه برای شروع درگیری هستند.
- سعی کنید اوضاع را تحت کنترل خود درآورید. از درگیر شدن مستقیم با فرد معتاد خودداری نمایید.
- وسایل تیز و برنده مانند چاقو و چنگال را از دسترس خارج سازید.
- سعی کنید بیمار را دعوت به آرامش نمایید، با او صحبت نمود و از مهارت حل مسئله و کنترل خشم استفاده نمایید. هنگامی که بیمار سابقه خشونت های قبلی را دارد با همسایگان و یا بستگانتان صحبت نموده تا در صورت تشدید مشکل به یاری شما بیایند. همچنین قبلاً فرزندانتان را آموزش دهید که در صورت بروز مشکل از دیگران کمک بخواهند.
- به هنگام بروز درگیری سعی کنید نزدیک درب باشید تا در صورت نیاز به راحتی بتوانید اقدام به فرار نمایید.
- از کمک های اورژانس اجتماعی (۱۲۳) می توانید به خوبی استفاده نموده و در صورت نیاز با پلیس (۱۱۰) تماس بگیرید.
- در ارتباط با مشکلات و خشونت‌های خانگی حتماً با یک کارشناس و یا مشاور در تماس بوده و سعی کنید از راهکارهای آن ها استفاده نمایید.
- با فرزندانتان صمیمی باشید. سعی کنید از نظر روانی به آن ها اطمینان دهید که در کنارشان هستید و هیچ گاه آن ها را ترک نخواهید کرد. سعی کنید فرزندانتان را جهت آموزش و کاهش تأثیرات و پیامدهای آزارهای خانگی به مراکز مشاوره ارجاع داده تا مهارت های زندگی را آموزش ببینند.