جوانان اصلی ترین قربانیان مواد مخدر هستند. جوانان به خاطر خصوصیات جوانی آسیب پذیری زیادی دارند، چون پویا و جستجوگرند، به هر جا سر می‌کشند، کنجکاو و به دنبال همه چیز هستند، در مسیرشان هر راهی که گشوده شود، وارد می‌شوند.
چنانچه در راهی لذت و بی خبری (که خواست آنان است) وجود داشته باشد، به سرعت آنان را جذب می‌کند. جوانان آمادگی انجام هر کاری را دارند. حتی آنان که صالحند و با تعقل و اندیشه به هر کاری دست می‌زنند نیز ممکن است از روی کنجکاوی به چنین راه ها، سری بزنند. در چنین اوضاع و احوال است که زمینه‌ها، شرایط انحراف و فساد برای جوانان فراهم می‌شود و آنان را در لبه پرتگاه و آغاز سقوط قرار می‌دهد.
سن بحران جوانان برای اعتیاد
سنینی که جوانان آمادگی بیشتری برای انحراف دارند به سنین بحرانی موسوم است. بررسی این مرحله از زندگی، از مباحث ویژه در روان شناسی است. نتایج بدست آمده از پژوهش نشان می‌دهد، امروزه آغاز اعتیاد در سنین ۲۵-۱۷ سالگی است. ۶۶ درصد افراد مورد بررسی، اولین مصرف مواد مخدر را در این سنین انجام داده اند، ۵/۷ درصد قبل از ۱۷ سالگی و بقیه در سنین بالای ۲۵ سال است.
کنجکاوی در جوانان و اعتیاد
در کنار شور جوانی و علی رغم بی خبری، نوعی اضطراب و دلواپسی نسبت به آینده هم در اغلب آنان وجود دارد. در این سنین، احساس نیاز به آزادی و رهائی نسبی از خانواده نیز وجود دارد. مجموع این گونه حالات، ایجاب می‌نماید تا جوانان به دنبال مسائل ناشناخته و جدید باشند. جوانان در کنار دوستان و در جمع، آمادگی جسارت بیشتری برای دست زدن به اعمال غیر عادی و احتمالا انحرافی دارند. این حالت همان بحرانی است که فوق العاده برای جوانان (بخصوص از نظر اعتیاد) خطرناک است.
اوقات فراغت جوانان
اوقات فراغت جوانان در این برهه، مسئله ای بسیار مهم و حساس است. مسیر خانه و مدرسه و کوچه نیز برای دانش آموزان نوجوانی می‌تواند خطرناک و خطرساز باشد. اولین مصرف سیگار به وسیله جوانان در مسیر کوچه انجام شده نوجوانان جرأت، جسارت و بزرگ شدن را در مسیر مذکور آزمایش می‌کنند. گاهی طنز و شوخی را هم با اعمال خود می‌آمیزند.
اعتیاد و مصرف مواد مخدر
خطرناک ترین انحرافات که واقعا جوانان و آینده آنان را تهدید می‌کند، وجود مواد مخدر و اعتیاد است. طبیعی است که مواد مخدر به صورت اعم در بیرون از منزل و در کوچه و خیابان مورد شناسائی و احیاناً استفاده قرار می‌گیرد. تقریباً در کلیه معتادین که در سنین جوانی مبتلا شده‌اند از نظر مکان، مسیر مدرسه، کوچه و تشویق دوستان نقشی اساسی داشته است.
گسترش اعتیاد در بین جوانان
گسترش بیماری اعتیاد در بین جوانان، واقعا زنگ خطری است برای تمام جوامع این چیزی است که همه از آن متضرر می‌شوند. بنابراین خطر باید به عنوان بزرگ ترین و بالاترین معضل مورد توجه قرار گیرد و در مقابله و مبارزه با آن از هیچ کوشش و اقدامی فروگذاری نشود.
عوامل اعتیاد به مواد مخدر
۱- عوامل اجتماعی
الف) عوامل تربیتی و آموزشی: خانواده، مدرسه، گروه همسالان، رسانه‌های گروهی، اوقات فراغت، فساد اجتماعی
ب) عوامل اقتصادی: فقر، مهاجرت، بیکاری، سودجوئی.
ج) عوامل سیاسی: جنگ، سیاست
د) عوامل فرهنگی: بیسوادی، عدم آگاهی، فقدان احساس مسئولیت
۲- عوامل روانی
الف) عوامل روان پزشکی: انواع افسردگی‌ها، انحرافات جنسی
ب) عوامل روانشناسی: ناپایداری عاطفی و احساسی، اضطراب و بیقراری، عدم اعتماد به محیط و آینده، احساس عدم توانایی، عقده حقارت، عدم رشد شخصیت
۳- عوامل طبیعی
الف) عوامل فیزیکی: بیماری و خوددرمانی، نقص جسمی