افراد مصرف کننده مواد مخدر اولین تجربه خود را با مصرف گاه به گاه و اتفاقی شروع می‌نمایند. مصرف گاه به گاه مواد مخدر ممکن است زمینه‌ساز شروع مجدد مواد مخدر شود. در این مرحله مصرف‌کنندگان ممکن است از مصرف مواد مخدر لذت برده و یا تحت تأثیر دوستان اقدام به مصرف مواد مخدر نمایند. هرچند ممکن است به صورت تفریحی اقدام به مصرف مواد مخدر نموده اما در این دوره ممکن است باورهای نادرستی نیز شکل بگیرد.
باورهای نادرست مصرف مواد مخدر
مصرف یک یا چند بار باعث وابستگی درمن نمی شود. من با دیگران فرق دارم. من به مصرف مواد مخدر معتاد نمی شوم. من اراده دارم و به راحتی می توان مواد مخدر را کنار بگذارم. من چیزی مصرف نمی کنم. یک یا دو بار مصرف مواد مخدر باعث اعتیاد نمی شود.
اهمیت آگاهی بیمار از پیامدهای مصرف مواد مخدر
باورهای فوق ممکن است در اوایل مصرف به وجود آید. در این مرحله بیمار ممکن است اطلاعات چندانی درباره پیامدهای مصرف مواد مخدر و ایجاد وابستگی به آن نداشته باشد. علاوه بر این مصرف چند بار مواد مخدر در او احساس نشئگی خواهد نمود و لذا این مسئله ممکن است باعث انکار نسبت به مصرف مواد مخدر در مصرف کنندگان آن گردد.
غلبه بر انکار مصرف مواد خدر
در چنین شرایطی غلبه بر انکار می تواند مصرف کننده مواد مخدر را از ادامه مصرف منصرف نماید. اما غالباً تأثیرات ناشی از مصرف مواد مخدر، برقراری ارتباط با دوستان مصرف کننده مواد مخدر، خصوصیات فردی از جمله داشتن نگرش منفی نسبت به پدیده های پیرامون، پرخاشگری، انزوا و گوشه‌گیری، هیجان طلبی، دسترسی به مواد مخدر، زندگی در محلات پر آسیب و دسترسی آسان به مواد مخدر مانع از مداخله مؤثر و جدی درمانگران و حتی اعضای خانواده برای توقف مصرف مواد مخدر خواهد شد.
هنگامی که اعضای خانواده نسبت به مصرف مواد مخدر بیمارانشان مشروط هستند لازم است در عوض اقدام به درمانگر مراجعه نموده و از نظرات کارشناسان در زمینه توقف مصرف مواد مخدر استفاده نمایند.
علائم مصرف اولیه در بیماران مصرف کننده مواد مخدر
گم کردن وسایل شخصی، بستن درب اتاق، پرخاشگری، درگیری با اعضای خانواده و دوستان هم سال، بروز علائم افسردگی و ناامیدی، درخواست پول زیاد، بوی دود غیرطبیعی در لباس و اتاق، وجود نشانه‌های سوختگی بر لباس و وسایل شخصی، گم شدن وسایل منزل، دروغگویی و پنهان کاری، افت تحصیلی، ارتباط با دوستان مصرف کننده و بزهکار، غیبت غیر موجه از منزل و محل کار، اختلال در خواب و بیداری.
موارد فوق مهم ترین علائم مصرف اولیه مواد مخدر به شمار می روند. هرچند این علائم قطعی نبوده و به معنی مصرف قطعی مواد مخدر توسط فرد نیست اما از علائم هشداردهنده جدی مصرف مواد مخدر محسوب می شود.
درمان بیماری اعتیاد
هیچ درمان واحدی برای همه مناسب نیست. درمان بیماری اعتیاد بسته به نوع مواد مخدر و خصوصیات بیماران متفاوت است. مطابقت تنظیمات، مداخلات و خدمات درمانی با مشکلات و نیازهای خاص فرد برای موفقیت نهایی وی در بازگشت به عملکرد تولیدی در خانواده، محل کار و جامعه بسیار حیاتی است.
نتایج مثبت درمان اعتیاد
درمان باید به راحتی در دسترس باشد. از آن جا که افراد معتاد به مواد مخدر ممکن است در مورد شروع درمان اطمینان نداشته باشند، بهره مندی از خدمات موجود در لحظه آماده بودن افراد برای درمان بسیار مهم است. اگر درمان بلافاصله در دسترس نباشد یا به راحتی در دسترس نباشد، انگیزه بیماران بالقوه می تواند از دست بروند. همانند سایر بیماری های مزمن، هرچه درمان زودتر در روند بیماری ارائه شود، احتمال بروز نتایج مثبت بیشتر خواهد بود.