هلال طلایی اصطلاحی در اشاره به یکی از مناطق تولید کننده ی اصلی تریاک در آسیا می باشد. این منطقه به خاطر شکل هلال ماهش به این نام خوانده می شود. هلال طلایی شامل مناطق کوهستانی سه کشور همسایه افغانستان٬ پاکستان و ایران است.
افغانستان بزرگترین تولیدکننده تریاک در جهان بود و بعد از آن میانمار٬ که بخشی از مثلث طلایی می باشد. هلال طلایی سابقه ی بسیار طولانی تر از مثلث طلایی در تولید تریاک دارد. هلال طلایی در دهه هفتاد قرن بیستم توسعه یافت در حالی که مثلث طلایی از دهه پنجاه شروع به کار کرد.
همسایگی ایران با بزرگترین تولیدکننده تریاک در جهان (افغانستان) و قرار گرفتن در مسیر بازار مصرف این مواد (اروپا و آمریکای شمالی) عامل مهمی در امنیت مرزهای کشور به طور عام و امنیت مرز های جنوب شرقی به طور خاص است.
بر اساس گزارش سازمان ملل حدود هشتاد و پنج درصد تریاک جهان در افغانستان تولید می‌شود٬ همچنین افغانستان هفتاد درصد از مواد مخدر دنیا را تأمین می‌کند.
تغییر و تحولات سیاسی افغانستان نیز اثری بر روند تولید مواد مخدر در این کشور نداشته است. چه در زمانی که کمونیست ها قدرت را در در افغانستان در دست داشتن و چه در زمانی که مجاهدین قدرت را به دست گرفتند و چه در زمانی که طالبان قدرت را در دست داشتند و چه اکنون که افغانستان در دست قدرت های غربی است و دولتی مرکزی مسند امور را در دست دارد٬ و تولید مواد مخدر در افغانستان وجود داشته و از قضا روز به روز در حال افزایش بوده است.
کشور های شبکه قاچاق مواد مخدر
تمامی کشور هایی که در مسیر ترانزیت مواد مخدر تولیدی منطقه هلال طلایی به بازار های مصرف قرار دارند٬ همواره در خطر سرریز٬ توزیع و مصرف مواد مخدر هستند.
این کشورها٬ در نتیجه این فرآیند مخوف هزینه های هنگفتی را از نظر اقتصادی٬ اجتماعی٬ فرهنگی و سیاسی متحمل می‌شوند و سرمایه های اجتماعی در آن ها٬ رو به زوال و روند رشد و توسعه پایدار در این مناطق با کندی مواجه است در حال حاضر شبکه های قاچاق مواد مخدر نفوذ خود را حتی تا مناطق شرقی اروپا نیز گسترش داده اند.
گرچه مصرف کوکائین در اروپای شرقی هنوز کمتر از اروپای غربی است اما با این وجود اعتیاد به هروئین در کشور هایی مثل روسیه افزایش یافته و این کشور تبدیل به دومین بازار بزرگ مواد مخدر در منطقه شده است. کشور کلمبیا همچنان رتبه اول جهانی را در دوران تولید کوکائین داراست.
بر اساس شواهد موجود٬ کشور پرو نیز دومین تولید کننده کوکائین دنیا به شمار می رود و کشت گیاه کوکا به عنوان مواد خام اولیه برای تولید کوکائین در این کشور آزاد است. مطالعات نشان می‌دهد نود درصد گیاه کوکا برای تولید کوکائین مصرف می‌شود که به رشد اقتصادی چندین میلیارد دلاری در پرو منجر شده است.
بولیوی نیز بعد از کلمبیا و پرو بزرگترین تولید کننده کوکائین است. بر اساس گزارش کارشناسان اقتصادی٬ دلیل اصلی روی آوردن کشاورزان بولیویایی به کشت کوکا را می‌توان بازدهی اقتصادی سریع٬ وزن سبک٬ چهار بار برداشت محصول در سال و وفور دلار های آمریکایی در این تجارت دانست که تبدیل به یک منبع درآمد با ارزش اقتصاد پر تورم این کشور شده است.
سازمان ملل در گزارشی که به تازگی منتشر کرد٬ دو کشور پرو و کلمبیا را به عنوان مهم ترین تولید کننده کوکائین در جهان معرفی کرد. پلیس پرو نیز ضمن تأیید این موضوع٬ گفته است که در حال حاضر با وجود تمام مجازات های باز دارنده و اقدامات دولت٬ سالانه پانصد تن کوکائین در این کشور تولید و برای پالایش و پخش به بولیوی منتقل می‌شود.
مقصد صادرات کوکائین
کشور٬ پرو اغلب٬ برزیل و اروپا است. پلیس پرو همچنین اعلام کرده است٬ انتقال این مواد اغلب از طریق مسیر هوایی انجام می شود و هر پرواز انتقال کوکائین سود سرشاری بالغ بر ده ها هزار دلار برای خلبان و قاچاقچیان سود دارد.
پرواز چهار تا شش هواپیما برای انتقال کوکائین است. پلیس مبارزه با مواد مخدر پرو٬ برای مبارزه با این پرواز ها٬ اقدام به حفر چاله هایی نموده که مانع از نشستن هواپیما های کوچک در منطقه مرزی این کشور شود.
اما سود سرشار این ماده مخدر به قدری است که قاچاقچیان برای پرکردن و مسطح نمودن باند های موقت هواپیما به رویارویی علنی با پلیس این کشور رفته اند.