پرسش های مهم در ترک اعتیاد
چرا فرد معتاد مراجعه کرده است؟
آیا علت مراجعه اجبار و اکراه، فشار اطرافیان، تهدید همسر، ترس از بیکار شدن و … بوده است یا نجات از اعتیاد؟
آیا انگیزه واقعی برای درمان بیماری اعتیاد دارد؟
اگر به اکراه و اجبار آمده است آیا می‌توان از این مراجعه برای ایجاد انگیزه و شروع درمان استفاده کرد؟ و در یک کلام میزان آمادگی برای شروع درمان چقدر است؟
آیا می توان درمان را به صورت سرپایی شروع کرد؟
آیا بستری کردن ضرورت دارد؟
آیا باید از آزمایشگاه کمک گرفت؟
آیا درخواست مشاوره با سایر تخصص ها ضروری است؟
اهمیت مشاوره در ترک اعتیاد
قبل از همه این اقدامات در برخورد با فرد وابسته به مواد مخدر حتی برای کسب اطلاعات باید فرد معتاد را به عنوان یک مورد «مشاوره» مورد پذیرش قرارداد.
هر سوال نابجایی ممکن است فرد معتاد را منصرف کند، پرسیدن این سوال که چرا آمده است؟ حتی لحن سوال ممکن است فرد معتاد را آزرده خاطر کند و این احساس را در او به وجود آورد که با یک پلیس روبه‌رو است نه یک پزشک.
درمانگر با توجه به اصول مشاوره، خطاهای برخورد با فرد معتاد را به حداقل رسانده و امکان تداوم همکاری را افزایش می دهد. به یاد داشته باشید که فرد معتاد کوله باری از احساس حقارت، شکست و طرد را به همراه دارد.
تعریف مشاوره در ترک اعتیاد
رابطه حرفه‌ای بین مشاور آموزش دیده ترک اعتیاد و فرد معتاد است. این رابطه جهت کمک کردن به فرد معتاد در جهت روشن کردن و درک نظرات وی در محیط زندگی خویش است.
اهداف مشاوره در ترک اعتیاد
- تسهیل تغییرات رفتاری در فرد معتاد (تغییر سبک زندگی)
- افزایش توانایی فرد معتاد در ایجاد و حفظ رابطه با دیگران، کمک به رفع مشکلات بین فردی.
- کمک به بالا بردن توانایی سازگاری فرد معتاد.
- تسهیل شکوفایی استعدادهای بالقوه فرد معتاد.
یادگیری غلبه بر مشکلات مالی و شغلی در ترک اعتیاد
مشاور تا حدی به مشاوره جهت می‌دهد، اما حق انتخاب راه برای فرد معتاد را ندارد. تصمیم و تغییر با فرد معتاد است. فرد معتاد حق دارد از طول زمان مشاوره، تعداد جلسات، چگونگی تعیین وقت آگاهی داشته باشد. نیز انتظار رسیدن به آرامش را داشته باشد. اما نباید انتظار داشته باشد که مشاور از طرف او تصمیم بگیرد. «به من قاطع بگو چه کنم؟ زنم را طلاق بدهم؟ و …»
تفاوت مشاوره و روان درمانی در ترک اعتیاد
ضمن پذیرش تداخل این دو، یک تفاوت عمده وجود دارد. این که معتاد بیمار نیست، می‌تواند هدف خود را انتخاب کند. تصمیم بگیرد و احساس مسئولیت کند. لذا روان درمانی برای فرد معتاد انجام می‌شود لیکن مشاور برای فرد سالمی که مشکل دارد. پس مشاوره برای رشد، آموزش پیشگیری و حل مشکل است.
اصول مشاوره در ترک اعتیاد
ایجاد رابطه زمانی نخستین گام در مشاوره ایجاد رابطه درمانی، تفاهم، با فرد معتاد است. این رابطه به احساس خودجوش و آگاهانه متقابل و هماهنگ بین مراجعه کننده و درمانگر اطلاق می‌شود، که موجب احساس اعتماد و مقبولیت در فرد معتاد نسبت به مشاور می‌شود.
هم حسی توانایی هماهنگ شدن با احساسات مراجعه کننده. توانایی دیدن دنیای مراجعه کننده از درجه دریچه چشم او. مشاور باید به گونه‌ای رفتار کند که مراجعه کننده احساس نماید او را درک می‌کنند و دردش را می فهمند. این رفتار می تواند کلامی و غیرکلامی باشد، با حالت چهره، حرکات مناسب و … .
احترام، صمیمیت، حفظ فاصله درمانگر – درمانجو در ترک اعتیاد
برخورد محترمانه و بدون قید و شرط، در سطح دو انسان برابر از اصول اساسی مشاوره است. این احترام باید با برخورد گرم و صمیمانه توأم شود. و هیچ یک دیگری را نقض نکند. به عبارت دیگر، برخورد به عنوان یک انسان ارزشمند در عین صمیمیت لازمه کار مشاور است.
اما در این صمیمیت هرگز نباید فاصله پزشک – بیمار یا مشاور – مراجعه کننده مخدوش شود. روان درمانگر هرگز نباید به بهانه صمیمیت، مرزهای اخلاق حرفه‌ای را زیر پا نهد و یا از محدوده رفتار متناسب با فرهنگ جامعه خویش فراتر رود. در برخورد با مراجعه کننده هرگز نباید برتری علمی – اجتماعی یا اقتصادی خود را به رخ مراجعه کننده بکشید.