افراد معتاد معمولاً شرایط اعتیاد شان را با زندگی روزمره خود تطبیق می‌دهند٬ به طوری که اطرافیان از ظواهر زندگی فرد نمی توانند به اعتیاد آن ها پی ببرند. البته مشاهده تغییرات ظاهری که نشانه اعتیاد باشد بستگی به نوع و مقدار مواد مخدری دارد که شخص معتاد استفاده می‌کند.
در مورد اعتیاد به الکل گاهی تا بزرگسالی کسی متوجه اعتیاد فرد نمی‌شود. در حالی که احتمالاً زیاده روی در مشروب خواری در خیلی از جوانان در سن ۱۷-۱۸ سالگی شروع شده است.
اعتیاد به مواد مخدر سخت مثل هروئین٬ به علت توجه و نیاز رو به افزایش شخص معتاد و تغییرات جسمانی و سقوط اجتماعی ناشی از آن سریع تر می‌توان اثرات ظاهری اش را مشاهده کرد. غیر از اثرات ظاهری آن در مورد مواد مخدر سخت معتاد دائم مجبور به تهیه مواد از طریق بازار سیاه است و به همین دلیل او مرتب نیاز به مقدار زیادی پول دارد.
برعکس٬ اعتیاد به دارو را سخت می توان تشخیص داد؛ زیرا اعتیاد به دارو را می توان سال ها بدون اثرات ظاهری مخفی کرد و ضمناً دارو را می‌توان از طریق قانونی تهیه کرد بدون اینکه دیگران مشکوک شوند.
اعتیاد به غیر مواد همانند (کم‌خوری) یا (پرخوری) را والدین حس می کنند٬ ولی معمولاً باور نمی کنند که فرزندشان بیمار است.
در مورد بازی یا شرط بندی؛ این اعتیاد اثرات جسمی ندارد٬ ولی می‌توان از نیاز مبرم نوجوان به پول و توقف دائم در مراکز بازی و شرط بندی به اعتیادش پی برد.
چه واکنشی باید نشان دهید اگر فرزند شما یک ماده مخدر غیرقانونی امتحان کرده است؟
- نترسید.
- داد و بیداد نکنید٬ زیرا با دعوا و عصبانیت هیچ مشکلی حل نمی شود.
- منطقی باشید و گریه و زاری نکنید.
- فرزندتان را مجازات غیرعاقلانه نکنید مثل «اجازه نداری از خانه بیرون بروی»
- جاسوسی او را نکنید و وسایلش را جستجو نکنید٬ این عمل شما باعث سلب اعتماد او به شما می شود.
- سعی کنید آرام باشید تا بتواند توضیح بدهد.
- از او بازجویی نکنید٬ نپرسید که چگونه به مواد مخدر دسترسی پیدا کرده٬ بلکه سوال کنید که آن ماده چه اثری داشته است.
- در صورتی که خودتان از مواد استفاده کرده اید مطمئن باشید که فرزند شما رفتار شما در ارتباط با مواد مخدر را به خوبی می‌داند و حتماً از شما هم توضیح می خواهد. بنابراین آرامش خود را حفظ کنید و توضیح دهید که چرا از مواد دست کشیدید.
- سعی نکنید مضرات مواد مخدر را دائم تکرار کنید٬ چون کمکی نمی کند.
- نگرانی‌های خودتان را در ارتباط با او بیان کن
والدین چه می توانند بکند وقتی که فرزندشان معتاد است؟
اگر والدین متوجه علائم جسمی یا رفتاری در فرزندشان شدند که توضیحی برای آن نمی یابند، مثل عرق کردن دائم، لرزش دست، سرگردانی و ناآرامی، بی خوابی، بی توجهی به ظاهر، عدم تمرکز حواس، در این صورت چ باید بکنند؟
آن ها در این حالت می توانند مطمئن باشند که فرزندشان به الکل، دارو یا مواد مخدر غیر قانونی معتاد است.
اینجا دیگر تأمل جایز نیست. والدین باید فوراً واکنش نشان دهند و آن این است که هرچه سریع تر به یکی از مراکز مشاوره اعتیاد مراجعه کنند. این مراکز مشاوره ترک اعتیاد هستند که می توانند والدین را رهنمایی کنند.
مراجعه به این مراکز تنها راه است. والدین اصلاً نباید تصور کنند که با امکانات خودشان قادر خواهند بود فرزندشان را وادار به ترک اعتیاد کنند. آن ها باید بدانند که این کار فقط باید به دست متخصصان ترک اعتیاد سپرده شود.