چون اعضای خانواده وظایف مراقبتی از فرد را بر عهده دارند و حمایت مالی و اجتماعی فراهم می آورند و در جایگاه خوبی برای نظارت بر بهبود پیشرفت معتاد قرار دارند و مشارکت شان در برنامه ی درمانی اهمیت بسیار زیادی دارد. همسر یا افراد مهم٬ والدین٬ خواهر و برادر و کودکان همگی می توانند نقش های مثبتی را در فرآیند بهبودی ایفا کنند و حداقل می توانند یاد بگیرند از خودشان در مقابل ترکیب اعتیاد و بیماری های روان پزشکی مراقبت کنند.
اعضای خانواده می توانند کارهای بسیاری برای کمک به کسانی که دوستشان دارند و خودشان انجام بدهند و این کار با درک و تشخیص این موضوع عملی می شود که وابستگی به مواد و بیماری روانی بیماری هایی هستند که نیازمند مراقبت می باشند.
باید این افراد را درک کنند که نمی توانند وابستگی شخص معتاد به مواد مخدر را متوقف کنند اما می بایست سهولت ادامه استفاده از مواد مخدر و معتاد ماندن و زندگی در انکار را متوقف کنند.
هنگام مواجهه و رو به رو شدن با شخصی که تشخیص دوگانه دارد٬ راحت ترین کار برای اعضای خانواده این است مهارت های مقابله ای خودشان را در مقابل ناتوانی ها پرورش و بسط بدهند.
از این رو یادگیری سبک های مقابله ای و به کارگیری سبک های سالم و تقویت کننده زندگی یک الزام ضروری است.
نیاز است که خانواده به این اطمینان برسد که فرد معتاد درمان مناسب و هماهنگی را برای تشخیص دوگانه دریافت می کند. اگر چنین وضعیتی به وجود نیامده باشد، خانواده باید وی را در دو بعد برنامه مجزا نام کند (برنامه ی سلامت روان و درمان اعتیاد). در موارد بسیار زیادی٬ این دو برنامه را می‌توان با به کارگیری مفاهیمی با هم هماهنگ ساخت خانواده در عین حال٬ می تواند کمک بزرگی در تسهیل ارتباط بین این دو برنامه باشد.
توضیحی در مورد کافئین و خواب
همه کسانی که در حال طی برنامه درمان اعتیاد با اختلالات روان پزشکی هستند باید استفاده از کافئین را به ویژه در دوره ی ترک و مراحل (پس از ترک حاد) متوقف یا در مورد اضطراب یا اختلال خلق و خو مصرف آن را به شدت کم کنند.
اگر چه کافئین فقط یک محرک ملایم برای اکثر افراد است اما دوزهای بالای این ماده می تواند احساس وحشت یا عصبی بودن یا تنش را در بعضی از افراد به وجود بیاورد و امکان ایجاد اختلال خواب نیز وجود دارد.
معمولاً پس از مصرف کافئین به مدت دو یا سه هفته٬ نسبت به آثار محرک این ماده تحمل ایجاد می‌شود اما بخش زیادی از این تحمل در مقابل عوارض مختل کننده کافئین بر خواب و تحریک پذیری٬ اضطراب و کج خلقی رخ نمی دهد.
آثار محرک کافئین
بیشتر آثار محرک کافئین روانشناختی است و نه فیزیولوژیک. به عبارت دیگر، فقط صرف دیدن قهوه فروشی یا قهوه فوری٬ استشمام عطر قهوه٬ حس گرما٬ اضافه کردن ترکیبی از خامه و شکر، همگی باعث می‌شوند احساس کنید که تحریک و سرحال شده اید. اگر واقعاً قصد دارید از این ماده به عنوان محرک استفاده کنید٬ نیاز خواهید داشت مقدار مصرفی تان را هر دو یا سه هفته افزایش بدهید.
پس از حدود شش ماه اگر واقعاً خواهان هوشیاری و بیداری باشید که قهوه در شما ایجاد می کند٬ باید یک و نیم قوری کامل قهوه را بنوشید. اگر می خواهید از نوشیدنی های فاقد کافئین استفاده کنید که در مقایسه با نمونه های حاوی کافئین مقدار بسیار اندکی از این ماده را دارند آن ها را به همان ترتیب آماده کنید و در محیط های مشابهی بنوشید٬ به احتمال زیاد٬ همان هوشیاری صبحگاهی را این بار بدون کافئین به دست خواهید آورد.
کافئین می تواند یک مشکل جدی برای معتادان یا افراد با تشخیص دوگانه ای باشد که در حال بهبودی هستند٬ زیرا این افراد به شدت بدان حد نسبت به آن حساس می شوند که یک فنجان قهوه در صبح دوشنبه می تواند باعث به وجود آمدن مشکلاتی برای خوابیدن یا بی قراری و کج خلقی در عصر پنجشنبه بشود.