وسوسه مصرف مواد مخدر از مهم‌ترین نشانه‌های بیماری وابستگی به مواد مخدر است. وسوسه مصرف مواد مخدر به معنی داشتن میل و اجبار درونی به مصرف مواد مخدر می باشد. وسوسه از مهم ترین عوامل بروز عود اعتیاد در بیماران است. با توجه به مشاهدات موجود، بیش از ۷۰ درصد بیماران به دلیل وسوسه به مصرف مواد مخدر برمی‌گردند.
کنترل وسوسه مصرف مواد مخدر
وسوسه مصرف مواد مخدر ممکن است یک پدیده آگاهانه یعنی حاصل تفکر و برنامه‌ریزی قبلی برای مصرف مجدد مواد مخدر باشد. گاهی ممکن است ناآگاهانه و بدون دلیل بروز نماید. زمان و ساعت وسوسه مصرف مواد مخدر نیز اهمیت دارد زیرا وسوسه هنگامی ایجاد می شود که در زمان مشخصی فرد قبلاً اقدام به مصرف مواد مخدر نموده باشد. لذا شناخت زمان قبلی مصرف مواد مخدر می‌تواند در کنترل آن مؤثر واقع گردد.
دلایل بروز وسوسه مصرف مواد مخدر
وسوسه مصرف مواد مخدر ممکن است در اثر هر حادثه یا اتفاقی بروز نماید. حتی ممکن است در حالی که بیمار از کنار داروخانه عبور می‌کند دچار وسوسه مصرف مواد مخدر گردد. وسوسه مصرف مواد مخدر یک فرآیند است. یعنی از زمانی شروع شده و در زمان مشخصی تمام خواهد شد. حتی وسوسه مصرف مواد مخدر ممکن است بلافاصله پس از بیدار شدن از خواب ایجاد شود زیرا بیمار ممکن است خواب مصرف مواد مخدر را ببیند.
زمان پیدایش وسوسه مصرف مواد مخدر
از نظر شدت وسوسه مصرف مواد مخدر ممکن است بین دو حد شادی، نگرانی و اضطراب بروز نماید. یعنی اغلب وسوسه مصرف مواد مخدر هنگامی ایجاد می‌شود که مشکلاتی برای بیمار ایجاد شده باشد و او را با بحران هایی مواجه ساخته و لذا باعث بروز درگیری های فکری شده و در نتیجه بیمار اقدام به مصرف مواد مخدر نماید. علاوه بر این ممکن است فرد هنگامی دچار وسوسه مصرف مواد مخدر شود که اتفاق مثبت و هیجان انگیزی در زندگی اش به وجود آمده باشد و لذا اقدام به مصرف مواد مخدر می نماید.
مکان های بروز وسوسه مصرف مواد مخدر
حضور در جمع های دوستانه، مهمانی ها و عروسی ها از مکان های اصلی برای مصرف مواد مخدر است. همچنین در مراسم عزاداری نیز ممکن است فرد اقدام به مصرف مواد مخدر نموده و در نتیجه پس از مدت‌ها بیماری او عود نماید. هر چند وسوسه ممکن است در نگاه اول یک پدیده غیر قابل کنترل باشد اما فرد می‌تواند مهارت‌های اجتماعی مقابله با وسوسه مصرف مواد مخدر را آموزش دیده باشد.
مهارت های غلبه بر وسوسه در ترک اعتیاد
توقف وسوسه مصرف مواد مخدر
در این تکنیک اجازه شکل‌گیری و تشدید افکار وسوسه آمیز داده نمی شود. به عنوان مثال به هنگام شکل‌گیری این افکار فرد می تواند از کلمه توقف و یا ایست برای توقف افکار وسواسی استفاده نماید. مهم است فرد اجازه تشدید این افکار را ندهد زیرا وسوسه از نقطه ای شروع و به اوج رسیده و تا نقطه ای ادامه داشته و به پایان خواهد رسید. بنابراین هنگامی که فرد از ابتدا اجازه شکل‌گیری این افکار را ندهد بهتر می‌تواند آن را متوقف سازد. وسوسه مواد مخدر ممکن است از ۳ الی ۴ دقیقه تا نیم ساعت به طول بیانجامد.
تکنیک دوری از محرک ها و حوادثی که باعث ایجاد وسوسه مواد مخدر در فرد می شود
دوری از محرک ها اولین و مهم ترین قدم برای رهایی از وسوسه مصرف موا اعصاب ترین قدم نیز هست در این مرحله نقش اراده در نزدیک شدن و یا دوری از منابع ایجاد وسوسه مواد مخدر مهم خواهد بود.
تکنیک تغییر محیط در ترک اعتیاد
در این مرحله ممکن است فرد در محیطی قرار گرفته باشد که اقدام به مصرف مواد مخدر کرده باشد. یا در شرایطی قرار گرفته باشد که مصرف‌کنندگانی پیرامونش حضور دارند. در این شرایط دور شدن از شرایط موجود، مصرف کنندگان مواد مخدر و کسب مهارت های جرأت ورزی و قاطعانه نه گفتن به تعارف دوستان و سوء مصرف کنندگان مواد مخدر و تغییر سریع محیط می‌تواند در کاهش احتمال بروز عود اعتیاد مؤثر باشد.
تکنیک سرگرم شدن با وسایل تفریحی
سرگرم شدن با وسایل تفریحی یکی از راه‌های کاهش و به حداقل رساندن وسوسه مصرف مواد مخدر خواهد بود. به عنوان مثال می توان خود را با خواندن مطالب خواندنی، کتاب، مجله و … سرگرم نمود.
تکنیک مدیریت وسوسه مواد مخدر از طریق گفتگو با همسر و یا فرد قابل اعتماد
از راه های مدیریت وسوسه، گفتگو با همسر و یا افراد قابل اعتماد در خصوص عوامل، زمان، شدت و نوع وسوسه مواد مخدر است. گفتگو با افراد قابل اعتماد می‌تواند در کنترل وسوسه مؤثر باشد.