وابستگی به مصرف مواد مخدر یک فرآیند آرام و تدریجی است که با چند بار مصرف شروع شده و تا وابستگی به آن ادامه می‌یابد. اغلب بیماران مصرف کننده مواد مخدر، مصرف اولیه خود را به صورت تفننی و یا اتفاقی شروع می نمایند. یعنی هفته ای یک بار و یا دو هفته مواد مخدر مصرف می‌کنند. گاهی نیز فقط در جمع دوستان اقدام به مصرف مواد مخدر می‌نمایند. گاهی نیز در مهمانی‌های خانوادگی و یا مکان های تفریحی اقدام به مصرف مواد مخدر می کند.
شروع اعتیاد به مصرف مواد مخدر
آن چه که مشخص است اغلب مصرف‌کنندگان مواد مخدر، مصرف خود را با سیگار، قلیان و مشروبات الکلی شروع می‌کنند. بسیاری نیز مصرف اولیه خود را با حشیش، گل، گراس و ترکیبات آن آغاز می نمایند. اغلب کمتر اتفاق می‌افتد که بیماران مصرف اولیه خود را با مواد سنگینی چون شیشه، کراک و حتی تریاک شروع کنند.
پیش زمینه مصرف مواد اعتیاد
به این ترتیب در بین مصرف‌کنندگان مواد مخدر اغلب پیش زمینه مصرف مواد اعتیاد آور وجود دارد. عده ای بر این باورند که مصرف حشیش وابستگی چندانی ایجاد نمی کند و یا مصرف گاه به گاه موادی چون قلیان، سیگار و مشروبات الکلی باعث ایجاد آسیب نخواهد شد. این باور کاملاً اشتباه است. هرچند ممکن است اولین تجربه مصرف مواد مخدر برای سوء مصرف کنندگان لذت بخش باشد.
اهمیت توجه به مصرف مواد مخدر سبک
1- مصرف موادی چون سیگار، مشروبات الکلی و قلیان استعداد وابستگی به مواد اعتیادآور سنگین‌تری چون مواد مخدر و محرک را افزایش می‌دهد. به عنوان مثال می توانید به مقایسه دو نفر بپردازید که یکی از آن ها هیچ گونه مواد مخدر مصرف نکرده و دیگری اقدام به مصرف گاه به گاه موادی چون سیگار، قلیان و مشروبات الکلی می‌نماید. در چنین شرایطی احتمال وابستگی گروه دوم به مواد سنگین تر بیشتر از گروه اول خواهد بود.
2-موادی چون قلیان، حشیش، گل و … حاوی ترکیبات ناشناخته و اعتیادآور است لذا احتمال بروز وابستگی به مواد محرک در بین مصرف کنندگان آن ها زیاد است.
3-هر چند برخی افراد اعتقاد دارند که توانایی کنترل مصرف مواد مخدر را داشته و با توجه به باوری که نسبت به توانایی‌های خود دارند تصور می نمایند که احتمال بروز وابستگی در آن ها وجود ندارد. اما باید توجه داشت که داشتن چنین باورهایی نادرست می باشد. زیرا داشتن اعتماد به نفس کاذب یعنی باور نادرست نسبت به توانایی های خود در غالب موارد باعث مصرف و وابستگی به مواد اعتیاد آور می شود.
4-باید این واقعیت را پذیرفت که مصرف حشیش و ترکیبات آن از جمله گل، گراس، علف، ماری‌جوانا و همچنین مصرف قلیان، سیگار و مشروبات الکلی کاملاً اعتیاد آور بوده و باعث بروز عوارض جبران‌ناپذیری در مصرف کنندگان آن ها خواهد شد.
وابستگی به مواد مخدر
وابستگی روان شناختی یک الگوی رفتاری است که با ولع مصرف مواد مخدر، خارج از کنترل مصرف مواد مخدر، تمایل شدید برای دست یابی به مواد مخدر، مصرف مواد مخدر که باعث مشکلات شخصی و حقوقی می شود، انکار استفاده شخصی از مواد مخدر و ادامه مصرف مواد مخدر علی رغم شخصی و قانونی است. وابستگی جسمی یک حالت تطبیقی است که پس از مصرف طولانی مدت مواد مخدر اتفاق می افتد که در آن قطع مواد مخدر باعث ایجاد علائم جسمی می شود که با تجویز دارو از بین می رود.