هم وابستگی یک بیماری است. هم وابستگی به معنی وابسته یا درگیر شدن در انجام کار یا فعالیتی است. به عبارت دیگر اشتراک در وابستگی به بیماری فرد دیگر. بیماری هم وابستگی غالبا ً در بین خانواده هایی مشاهده می‌شود که بیمار سوء مصرف‌کننده مواد مخدر دارند. هر چند می‌تواند به درگیری در بیماری های فرد دیگر نیز اطلاق شود. یعنی به وابسته شدن به بیماری های شخص دیگر نیز می توان این اصطلاح را به کار برد.
هم وابستگی در اعتیاد چیست
هم وابستگی به درگیری فکری، فیزیکی، عاطفی، روانی و احساسی در بیماری فرد دیگر اطلاق می شود. هم وابسته می تواند یکی از اعضای نزدیک و درجه یک خانواده مانند همسر، مادر، پدر، برادر و فرزندان باشد. همچنین ممکن است از بستگان درجه دوم باشد. فردی که به آن وابسته می‌شویم می‌تواند یک بیمار مصرف کننده مواد مخدر و یا یک بیمار صعب العلاج و با نیازهای ویژه باشد. بیماری هم وابستگی مانند بیماری اعتیاد به مواد مخدر یک فرآیند تدریجی و پیوسته است. یعنی از یک نقطه شروع شده و ممکن است نقطه پایانی وجود داشته و یا نداشته باشد.
ریشه هم وابستگی
اصولاً هم وابستگی یک عامل بالقوه است که ممکن است ریشه در دوران کودکی و قبل از شروع مصرف مواد مخدر توسط فرد معتاد داشته باشد. اما با شروع مصرف مواد مخدر توسط سوء مصرف کننده مواد مخدر ممکن است فعال گردد. برعکس ممکن است فرد سابقه این بیماری را نداشته باشد اما با شروع مصرف مواد مخدر توسط بیمار آغاز گردد.
شروع بیماری هم وابستگی در اعتیاد
شروع این بیماری با مصرف اولیه بیمار و بروز شک و سوء ظن اعضای خانواده آغاز می‌شود. نقطه پایان آن نیز می‌تواند زمانی باشد که اعضای خانواده بر افزایش خودکنترلی و نحوه محافظت از خویش تأکید و نقطه تغییر را از خود شروع کرده باشد. در نتیجه تصمیم بگیرند به جای تأکید و تمرکز بر بیماری تلاش نمایند بر خود تمرکز کنند. گاهی ممکن است نقطه پایانی نیز بر این شروع متصور نباشیم یعنی فرد تا آخر عمر خویش درگیر این بیماری باشد. بنابراین هم وابستگی یعنی درگیر شدن در بیماری فرد وابسته به مواد مخدر. این درگیری می‌تواند از نظر فکری، روانی، عاطفی و هیجانی باشد. یعنی فرد اغلب زمان خویش را به فکر کردن درباره مشکلات بیمار اختصاص می‌دهد.
تفکر خانواده های هم وابسته اعتیاد
هم وابسته ها خود را به شدت درگیر مشکل بیماران می‌کنند. در اثر این درگیری توانایی فکر کردن، تصمیم‌گیری و عمل کردن او سلب می‌شود و دچار مشکلات جسمی، روانی و اختلال در روابط و کارکردهای اجتماعی خواهند شد.
عوامل مختلف در بروز بیماری هم وابستگی
کمبود آگاهی درباره وابستگی به مواد مخدر، عوارض مواد اعتیاد آور و روش های درمان دارویی و غیردارویی
خانواده هایی که نسبت به پیامدهای ناشی از مواد اعتیاد آور و روش های درمان اطلاعات اندکی دارند بیشتر در معرض مشکلات و عوارض ناشی از آن قرار دارند.
عدم یادگیری و آموزش مهارت های اجتماعی و زندگی
خانواده هایی که مهارت های زندگی و اجتماعی را یاد نگرفته اند بیشتر درگیر مشکلات بیماری بیمارانشان می‌شوند.
داشتن سابقه ابتلا به بیماری ها و آسیب های روانی
افرادی که سابقه ابتلا به بیماری های روانی مانند اضطراب، افسردگی، اختلال استرس پس از سانحه را دارند ممکن است بیشتر دچار بیماری هم وابستگی شوند.
نگرش منفی و برچسب های اجتماعی پیرامون سوء مصرف کننده مواد مخدر
داشتن نگرش های منفی اجتماعی، برچسب های اجتماعی و عدم داشتن تصویر روشن و واضح از اختلال مصرف مواد مخدر نیز در جامعه از دیگر مشکلات و عوامل مؤثر در بروز بیماری هم وابستگی محسوب می شود.
فقدان و از دست دادن عزیزان و بستگان نزدیک
ترس ناشی از دست دادن و تجربیات فقدان اطرافیان از عوامل دیگر در بروز بیماری هم وابستگی است. در واقع بسیاری از خانواده های بیماران سوء مصرف کننده مواد مخدر به دلیل ترس از دست دادن بیمارانشان سعی در نجات آن ها می نمایند و این مسئله به مرور باعث ایجاد بیماری هم وابستگی می شود.
بروز درگیری و تنش در خانواده و عوارضی که مصرف مواد مخدر بر سایر اعضای خانواده دارد
درگیری و تنش در خانواده از عوامل مؤثر دیگر در بروز بیماری هم وابستگی است.