اوپیات ها در تنظیم برخی از کارکردهای بدن و تظاهرات رفتاری نقش دارند، مواد محرک و اوپیات ها خطرناک ترین مواد مخدر برای سیستم قلبی عروقی هستند. بیشترین میزان مصرف اوپیات ها در بین نوجوانان دیده می شود.

سوء مصرف مواد مخدر یک پدیده ی جهانی و یکی ازمشکلات حاد کشور های مختلف است، به سختی میتوان کشوری یافت که گرفتار این معضل نباشد. سوء مصرف مواد در نوجوانان یکی از بحرانی ترین مسایل پیشروی جوامع امروزی است. شیوع اعتیاد در این گروههای سنی رو به افزایش است.متاسفانه امروزه شاهد کودکانه شدن اعتیاد به ویژه در محله های فقیرنشین هستیم.

مواد مخدر دارای یک واقعیت فیزیکی با مشخصات معین و اثرات عینی قابل اندازه گیری است. اما اثرات آن با مفهوم ذهنی مشاهده گر ممکن است منطبق نباشد. یکی از تعاریف مورد قبول علوم اجتماعی در مورد مواد مخدر این است که بر وضعیت روانی انسان یعنی بر کارکرد مغز، روحیه، عواطف، احساسات، ادراکات و فرآیندهای تفکر به شیوه های مختلف اثر می گذارد. دلایل فراوانی وجود دارد که افراد را به سمت مصرف مواد مخدر سوق می دهد.

همه بیماران مصرف کننده مواد مخدر با یک علامت به روان درمانگر مراجعه می کنند و آن اضطراب افراد است. مشکل خاصی که در مورد مصرف مواد مخدر وجود دارد، گرایش افراد به اعتیاد است. حالتی که در آن از چیزی به طور مکرر برای تسکین فوری و کوتاه مدت استفاده می شود. روان درمانی یک فضای امن برای تفکر ارائه می دهد که می توان آن را به راحتی برای ایجاد اعتیاد دست کاری کرد. این دلایل می تواند روانکاوان را از همکاری با افراد مبتلا به اعتیاد دور کند. درمان اعتیاد شرایط دشواری است زیرا در اصل آن اعتیاد به چیزی مخرب است.

درست زمانی که والدین متوجه خطر اعتیاد در زندگی فرزندشان می شوند بسیار سردرگم و ترسیده اند در این زمان بهترین راه حل صحبت با یک مشاور و متخصص در این زمینه است زیرا این اشخاص با توجه به تجربه و مهارت مانع از ایجاد تنش و رفتار های غلط بین والدین و فرزندان می شوند.

عوامل خانوادگی مانند وضعیت اقتصادی و فرهنگی و تأثیر همسالان نقش مهمی در عادات سوء مصرف مواد مخدر افراد دارد. عوامل دیگری مانند کنجکاوی، افرادی که از تنش و طلاق والدین فرار می کنند نیز به سوء مصرف مواد مخدر پناه می آورند. سوء مصرف مواد مخدر توسط یک فرد معمولاً نتیجه ترکیبی از عوامل اصلی به جای تنها یک عامل واحد ایجاد می شود.

اگر چه ممکن است احساس افسردگی، عصبانیت، آزردگی یا حتی تحریک داشته باشید، اما طبیعی است که در مواقعی که در مواجهه با افسردگی شدید ضعیف هستید، زندگی کنید. اگر چه افسردگی بالینی جدا از آن چیزی است که مردم می توانند آن را موقت بنامند، اما با داشتن روحیه ضعیف برای مدت طولانی قابل مقایسه است. افسردگی خفیف نه تنها به طور معمول تأثیر محدودی بر فعالیت های روزانه فرد دارد، بلکه احتمالاً در توانایی های وی برای دستیابی به موفقیت در یک زمینه انتخابی نیز اختلال ایجاد می کند.

از دلایل گرایش جوانان به مصرف مواد مخدر می توان به نیاز جامعه به سرخوشی بر گرایش جوانان، نگاه و جهان بینی مصرف کننده به موادمخدر و زندگی، استعداد اعتیادپروری ساختار جامعه ایران، پیش پنداشته ها، ضعف در قدرت ابراز وجود و تصمیم گیری فردی، اعتیاد سایر اعضای خانواده، بی اطلاعی عمومی از عوارض سوء مصرف مواد مخدر و رهایی از فشارهای اجتماعی همچون فقر، شرایط بیکاری و مدرک گرایی اشاره نمود.

معمولاً بهترین روش برای ترک اعتیاد مراجعه به کلینیک های ترک اعتیاد است. شیوه‌های دیگر برای درمان اعتیاد شامل قرنطینه یا مراقبت در مکان های خصوصی، ترک تدریجی اعتیاد، شوک الکتریکی، مراقبت و نگهداری در منزل و مراقبت در کمپ های دولتی، شیوه‌های کاردرمانی، اردوگاه های اجباری، جداسازی معتادین ولگرد از افراد سالم جامعه به کار گرفته می شود.

اعتیاد اغلب به عنوان سوء مصرف اجباری مواد مخدر با وجود پیامدهای منفی تعریف می شود. برخلاف وابستگی، اعتیاد بر هر فردی که مکرراً در معرض مواد اعتیادآور قرار می گیرد تأثیر نمی گذارد. ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی بر خطر اعتیاد تأثیر می گذارد. مانند وابستگی، اعتیاد نیز ناشی از تغییرات فیزیکی در مغز است. این تغییرات بر بخش پاداش و انگیزه مغز تأثیر می گذارد. آن ها باعث می شوند افراد برای مواد اعتیادآور ارزش قائل شوند و هنگام مصرف این ماده لذت یا شادی بی نظیری دریافت کنند.

عوامل فرهنگی – اجتماعی از جمله عوامل مؤثر در گسترش اعتیاد به مواد مخدر است. اثر خرده فرهنگ، در پایین یا بالا بودن نرخ مصرف کنندگان مواد مخدر، مورد مطالعه مردم شناسان فرهنگی است. مصرف مواد مخدر در میان زنان، مردان، اقوام و نژادهای مختلف در سنین مختلف عمر و بر حسب پایگاه اجتماعی افراد متغیر است. متاسفانه اثر عوامل اجتماعی چندان مورد توجه مراکز درمانی قرار نگرفته است.

سوء مصرف مواد مخدر علائم و نشانه هایی دارد که با آگاهی از آن ها به راحتی می توانید اعتیاد خود و دیگران را تشخیص دهید. اکثر این علائم در همه افراد مصرف کننده مواد مخدر دیده می شود ولی در کل وجود چند نشانه برای تشخیص مصرف مواد مخدر کافی است. در هر صورت بهترین راه برای تشخیص اعتیاد انجام آزمایش های اعتیاد می باشد.