مواد شبه مورفینی موجب رفع درد، گیجی، تغییرات در خلق و تیرگی شعور در انسان می شوند. خصوصیت بارز ضد درد افیون، بی دردی بدون از دست دادن هوشیاری است.

بیماری اعتیاد یک بیماری جسمی و روحی است. بنابراین هم جسم و هم روان بیمار باید درمان شود. روان درمانی و جلسات مشاوره ای در ترک اعتیاد به جلوگیری از عود و بازگشت اعتیاد کمک می کند. توقف ناگهانی مصرف مواد مخدر و یا حرکت به سمت کاهش تدریجی مصرف مواد مخدر باید حتماً در کلینیک های تخصصی ترک اعتیاد و تحت نظارت روان پزشک و روان درمانگر انجام پذیرد.

بیمارانی که به طور مزمن مواد افیونی مصرف می کنند دچار وابستگی و اعتیاد به مواد افیونی می شوند و باید این خطر به طور صحیح مدیریت شود. برای بهینه سازی مراقبت و ترک اعتیاد، در صورت نیاز، پزشک برای ادامه درمان اعتیاد به مواد مخدر داروهایی را متناسب با شرایط و وضعیت بیمار تجویز می کند. حرکت به سمت کاهش تدریجی دوز تا پایان مشاوره با پزشک برای جلوگیری از دردهای مزمن، سم زدایی و پیشگیری از عود مجدد اعتیاد ادامه دارد.

سم زدایی مواد مخدر فرآیندی است که به بدن اجازه می دهد مواد مخدر موجود در آن را خارج کنند. هدف از سم زدایی مدیریت ایمن علائم سندروم ترک اعتیاد در صورت قطع مصرف مواد مخدر یا الکل است. نیاز سم زدایی در هر فرد متفاوت است. روند سم زدایی مواد مخدر به افراد معتاد کمک می کند تا تحت درمان شخصی قرار بگیرند. روش های مختلف سم زدایی شامل، سم زدایی بدون استفاده از دارو، سم زدایی معمولی، سم زدایی سریع و سم زدایی فوق سریع است.

اختلال مصرف هم زمان چند ماده مخدر به این معناست که فرد در یک زمان مشخص بیش از یک ماده مخدر را مصرف می‌کند و یا به طور متناوب از مواد مخدر مختلف استفاده می‌کند. اختلال مصرف هم زمان چند ماده مخدر که در سال‌های اخیر شیوع فراوانی پیدا کرده است به این دلیل است که مواد مخدر اثرات لذت بخش یک دیگر را تشدید می کنند و این اختلال باعث شده تا مشکلات جسمی و روانی جدی برای مصرف کنندگان مواد مخدر پیش بیاید و همچنین درمان اعتیاد و ترک اعتیاد بسیار سخت تر شود.

سوء مصرف مواد افیونی یک مشکل جهانی است و مرگ و میر ناشی از مصرف بیش از حد مواد افیونی بسیار زیاد و در حال افزایش است. سمیت حاد مواد افیونی بر کسی پوشیده نیست. تشخیص مسمومیت حاد با مواد افیونی در درجه اول بالینی است. در شرایط مصرف بیش از حد مواد افیونی، نالوکسان یک پایه اصلی در درمان است، اما درمان خط اول کنترل راه های هوایی و نجات تنفس است. دوز اولیه نالوکسان به سرعت علائم عصبی و قلبی تنفسی را معکوس می کند.

مصرف متادون ممکن است باعث ایجاد اعتیاد به آن شود. از متادون فقط برای شرایط خاص استفاده می شود. متادون باید دقیقاً طبق دستور مصرف شود. دوز مصرف متادون را نباید بدون دستور پزشک کم یا زیاد کرد. یا آن را برای مدت زمان طولانی تری یا به روشی متفاوت از آن چه پزشک تجویز کرده مصرف کرد. مصرف برخی از داروهای دیگر در طول درمان اعتیاد با متادون ممکن است خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی، تهدید کننده زندگی مانند مشکلات تنفسی، آرام بخشی یا کما را افزایش دهد.

برای درمان بیماری اعتیاد گزینه های زیادی وجود دارد که در درمان اعتیاد به مواد مخدر موفق بوده اند، از جمله مشاوره رفتاری، روان درمانی و استفاده از داروهای ترک اعتیاد مواد مخدر. طیف وسیعی از مراقبت ها با یک برنامه درمانی متناسب و گزینه های پیگیری می توانند برای موفقیت در ترک اعتیاد به مواد مخدر حیاتی باشند. درمان اعتیاد باید شامل خدمات پزشکی و بهداشت روان باشد. از داروها می توان برای مدیریت علائم ترک اعتیاد و جلوگیری از عود اعتیاد و درمان بیماری های هم زمان استفاده کرد.

اختلال مصرف هم زمان چند ماده مخدر به این معناست که فرد در یک زمان مشخص بیش از یک ماده مخدر را مصرف می‌کند و یا به طور متناوب از مواد مخدر مختلف استفاده می‌کند. اختلال مصرف هم زمان چند ماده مخدر که در سال‌های اخیر شیوع فراوانی پیدا کرده است به این دلیل است که مواد مخدر اثرات لذت بخش یک دیگر را تشدید می کنند و این اختلال باعث شده تا مشکلات جسمی و روانی جدی برای مصرف کنندگان مواد مخدر پیش بیاید و همچنین درمان اعتیاد و ترک اعتیاد بسیار سخت تر شود.

وقتی شخصی در خانواده اعتیاد داشته باشد، کل خانواده معمولاً روش هایی برای مقابله با مشکلاتی که موجب اعتیاد به مصرف مواد مخدر می شود، ایجاد می کنند. اغلب اوقات، ارتباط کمتری وجود دارد، خانواده در مورد آن صحبت نمی کنند یا احساس خود را نشان نمی دهند. آن ها ممکن است اعتیاد را از نظر خانواده و دوستان دیگر مخفی نگه دارند. برخی از اعضای خانواده بعضی از مسئولیت هایی را که فرد معتاد متوقف کرده است به عهده می گیرند یا ممکن است از عضو معتاد خانواده حمایت مالی کنند.

اکثر افراد تصور می کنند که مصرف گاه به گاه و تفننی مواد مخدر باعث ایجاد اعتیاد در آن ها نمی شود، این یک باور غلط است. این همان دروازه اعتیاد است. فرد مصرف کننده باید حتماً تحت مداوا قرار بگیرد. علاوه بر مشاوره یا روان درمانی، بیمار ممکن است به دارو، خدمات پزشکی، خانواده درمانی، آموزش خانواده، توان بخشی حرفه ای و یا خدمات اجتماعی و حقوقی نیاز داشته باشد. برای بسیاری از بیماران، یک رویکرد مراقبت مداوم بهترین نتیجه را به همراه دارد، شدت درمان با توجه به نیازهای متغیر فرد متفاوت است.

اعتیاد دلایل گوناگونی دارد اما اصلی ترین علت آن مربوط به دلایل روانی اعتیاد می باشد. اعتیاد یکی از مسائلی است که صرفا جسم افراد را در گیر نمی کند و مهم ترین بخش دشواری ترک اعتیاد نیز رها کردن عادت های روانی از موادمخدر است.