یکی از بزرگترین مسائل و مشکلاتی که هر جامعه ای را تهدید می کند بیماری مزمن و پیشرونده اعتیاد به مواد مخدر است. مصرف روز افزون مواد مخدر در کشور ما با توجه به جوان بودن جامعه ایرانی و اعتیاد به مواد مخدر به دشواری پیچیده اجتماعی بدل شده و پیامد ویرانگری دارد.

آموزش ارزش‌های اخلاقی، رفتارهای مناسب اجتماعی و ارائه معیارهای خوب و بد بودن از سوی والدین می‌تواند در پیشگیری از اعتیاد نوجوانان و جوانان موثر باشد. فرزندان همواره نظاره گر اعمال و رفتار والدین خود هستند، تربیت فرزند با رفتار صحیح در کاهش گرایش جوانان به مواد مخدر مؤثر است.

شناخت علائم و نشانه های اعتیاد اولین قدم برای درمان بیماران اعتیاد است. وقتی که یک فرد به بیماری اعتیاد مبتلا می شود، یک سری ازعادات و رفتارهای او تغییر کرده و با افراد غیر معتاد متفاوت می شود.

خانواده ها ممکن است اعتیاد عضو معتادشان را انکار کنند و یا آن را پوشش دهند، تلاش می کنند فرد مبتلا به اختلال مصرف مواد مخدر را برای همه خوشایند جلوه دهد. آن ها ممکن است منکر اعتیاد عضوشان شوند، و از مشکلات عمده ای که نیاز به دخالت حرفه ای دارند چشم پوشی می کنند. آن ها همچنین به خاطر پویایی ناکارآمد خانواده، احساس خالی و درمانده بودن خود را جبران می کنند.

به دلیل این که اعتیاد به مواد مخدر یک بیماری چند وجهی است ترک آن در منزل امکان پذیر نیست. برای ترک اعتیاد به انواع مواد مخدر و الکل باید به کلینیک های معتیر ترک اعتیاد و روان پزشکی مراجعه نمود. معمولاً مصرف مواد مخدر با یک یا چند اختلال دیگر همراه است. در ترک اعتیاد باید سلامتی بیمار و شرایط او به وسیله پزشک متخصص چک شود. بنابراین ترک اعتیاد در منزل به هیچ عنوان راهکار مناسبی نمی باشد و اکثراً به عود می انجامد.

بچه‌ها نیاز به امنیت روانی دارند و امنیت روانی زمانی ایجاد می‌شود که بچه‌ها از شرایطشان مطمئن باشند.بسیاری از مشکلات جسمی‌ و رفتاری دوران کودکی در بهداشت روانی و جسمی او در زمان بزرگسالی مؤثر است.فردی که احساس امنیت نداشته باشد، توانایی انجام دادن کارهای روزمره خود را هم ندارد.

مسئله ترک مصرف مواد مخدر از جمله مسائلی است که همواره مورد توجه مسئولین و نیز خود مبتلایان به سوء مصرف مواد مخدر و همچنین خانواده های آن ها بوده است. ترک جسمانی مواد مخدر چندان مشکل نیست، لذا مشکل اصلی بازگشت و شروع دوباره به این عادت ناپسند است و بیانگر این می باشد که روش های درمانی انجام شده تا کنون موفقیت آمیز یا جامع نبوده است و یا درمان اعتیاد تا انتها انجام نشده است.

به دلیل ساختار متفاوت زنان از مردان، هم در مغز و در نیاز به اتصال و هم از نظر فیزیولوژیکی، مشکلات ترک اعتیاد اولیه متفاوت است. همان دلایلی که زنان را به سمت مصرف مواد مخدر سوق داده است، ممکن است آن ها را به سمت مصرف مواد دیگر هم سوق دهد. مسائلی مانند نگرانی های مربوط به غذا و بدن، تسکین استرس یا بی حوصلگی، بهبود خلق و خو (نگرانی های مربوط به سلامت روان)، کاهش مهارهای جنسی و نگرانی های عاطفی، افسردگی خود درمانی، اضطراب، درد یا مشکلات خواب.

اغلب افراد فکر نمی کنند که موادی مثل پاک کننده ها، اسپری ها، تینر، بنزین، انواع چسب ها( چسب مایع، چسب موکت و… )و لاک غلط گیر در ردیف مواد غیر قانونی قرار داشته باشند. اعتیاد به حلال ها و مواد فرار و استنشاقی یکی از انواع اعتیاد به شمار می رود.

درمان اعتیاد باید حتماً شامل ترکیبی از دارو درمانی، درمان های رفتاری و روان درمانی باشد. داروهای درمانی مانند متادون، بوپرنورفین و نالترکسون (از جمله فرمولاسیون جدید با اثر طولانی مدت) و داروهای وارنیکلین و بوپروپیون برای ترک افراد معتاد به مواد افیونی، نیکوتینی و افراد وابسته به الکل در دسترس است. درمان اعتیاد باید حتماً زیر نظر پزشک متخصص و به طور کامل انجام پذیرد. درمان های نیمه کاره یا تک بعدی به راحتی به عود اعتیاد ختم می شوند.

در حالی که ترک یک تجربه موقتی است، مهم این است که در این مدت از کمک و پشتیبانی حرفه ای برخوردار شوید، تا علائم ترک اعتیاد به مواد مخدر در یک محیط امن و راحت کاهش یابد. ماهیت و شدت علائم ترک مواد مخدر که شما تجربه می کنید تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد، از جمله این که چه مدت با اعتیاد به مواد مخدر دست و پنجه نرم می کنید، نوع مواد مخدری که به آن اعتیاد پیدا کرده اید، روشی که با آن مواد مخدر مصرف کرده اید و سلامت عمومی جسمی و روانی شماست.

افرادی که سیگار می کشند نسبت به افرادی که سیگار نمی کشند بسیار بیشتر در معرض ابتلا به بیماری های خاص قرار می گیرند و می میرند. فرد سیگاری ممکن است متوجه نشود که سیگار کشیدن چه تعداد از مشکلات مختلف برای سلامتی او ایجاد می کند. خوشبختانه راه ها و روش های زیادی برای ترک سیگار وجود دارد که به کمک آن ها می توان مصرف سیگار را ترک کرد.