کنترل محرک‌ها در زمان ترک اعتیاد از موارد مهم درروند ترک موفق اعتیاد می باشد.
کنترل محرک به معنای کنترل کامل محرک های محیطی نیست. کنترل کامل محرک های محیطی، اگر هم امکان پذیر باشد، زیانبار است، زیرا محرومیت حسی ایجاد می کند. زندانیان جنگ جهانی دوم که برای دوران طولانی در زندان های انفرادی به سر می بردند و از محرک‌های محیطی محروم بودند، به محرومیت های حسی دچار شدند.
محرومیت حسی «گرسنگی محرک» ایجاد می کند. و سبب می‌شود فرد از نظر روانی بسیار ضعیف و آسیب پذیر شود.
این حالت، نه تنها با تلقین پذیری شدیدی همراه است تغییرات شخصیتی در خود توجهی نیز ایجاد می‌کند و حتی سبب می‌شود افراد توهماتی را تجربه کنند.
در کنترل محرک برخلاف محرومیت از محرک ها، به نوعی محدودیت حسی ایجاد می شود و این محدودیت حسی به نفع فرد است، زیرا تنها آن دسته از پیشایند هایی که برانگیزاننده رفتار ناکارآمد هستند کنترل می‌شوند و تماس فرد با آن ها کاهش می یابد.
محدودیت حسی یا کنترل محرک در فنونی مانند: آرمیدگی، یوگا و مراقبه نیز دیده می شود. برای مثال، درمانگران برای افزایش کارایی تأثیر درمانی این فنون از فرد می‌خواهند حین تمرین های آرمیدگی نور اتاق را کم کند، تلفن را از پریز بکشد، لباس راحتی بپوشد و چشم هایش را ببندد.
همه این موارد، به ویژه بستن چشم ها، از میزان درون داد حسی می کاهند، بنابراین همه این موارد نوعی کنترل محرک محسوب می شوند. در کنترل محرک رابطه بین پیشایندها و رفتار ناکارآمد هدف قرار می‌گیرد و قطع می‌شود در واقع، عوامل برانگیزاننده رفتار ناکارآمد کنترل می شود.
پیشایندهای ترک اعتیاد
پیشایندها عوامل یا رویدادهایی هستند که قبل از یک رفتار روی می دهند و به نوعی، با رفتار هدف در ارتباط اند، به این ترتیب، کنترل پیشایندهای یک رفتار می‌تواند به کاهش یا حذف آن رفتار بینجامد. پیشایندها را می‌توان به دو دسته کلی پیشایندهای بیرونی و درونی طبقه بندی کرد.
پیشایندهای بیرونی ترک اعتیاد
عواملی هستند که در بیرون از فرد قرار دارند و برانگیزاننده رفتار ناکارآمد هستند. افراد، اشیاء، موقعیت ها یا مکان ها پیشامدهای بیرونی رفتار هستند.
برای کنترل این محرک ها از فرد خواسته می شود تماس خود را با این موارد محدود یا قطع کند، برای مثال، درمانگر از فردی که هروئین مصرف می کند و در صدد ترک است می خواهند از این به بعد به جاهایی که قبلاً در آنجا هروئین کشیده است (مکان) نرود، با افرادی که با آن ها هروئین کشیده یا از آن ها هروئین خریداری کرده است (افراد) ملاقات نکند و هر شی ای را که یادآور مصرف هروئین است از خود دور کند (اشیاء).
این کار باید تا زمانی ادامه داشته باشد که فرد کاملاً از خویشتن داری خود مطمئن شده است.
پیشامدها یا برانگیزاننده های درونی ترک اعتیاد
پیشایندهای درونی عواملی هستند که در درون فرد قرار دارند و برانگیزاننده فرد برای انجام دادن یک رفتار هستند. افکار، احساسات و حس های بدنی از این مواردند.
کنترل پیشایندها یا برانگیزاننده های درونی
کنترل برانگیزاننده های درونی دشوارتر از برانگیزاننده های بیرونی است. اما اجتناب از برانگیزاننده های بیرونی راه را برای کنترل برانگیزاننده های درونی هموار می کند.
در واقع، کنترل پیشایندهای درونی به کنترل پیشایندهای بیرونی وابسته است، زیرا در موارد زیادی رویارویی فرد با شیء یا محیطی که یادآور یک رفتار ناکارآمد (مصرف شیشه) است، می تواند فکر مصرف شیشه را در فرد بیدار کند و او را برای مصرف برانگیزد.
در مورد بقیه مواد مخدر از قبیل سیگار، حشیش، الکل و غیره نیز به همین صورت می باشد.