الکل همواره از عصر حجر تا به امروز در میان ابناء بشر مورد استفاده های گوناگون قرار گرفته است. در گذشته های خیلی دور بسیاری از اقوام ابتدایی از آن به عنوان پیش کشی به خدایان استفاده می کردند. بعدها نزد پیروان ادیان مختلف نقش خاص خود را ایفا کرد. به طوری که در کلیسای مسیحیان شراب مقدس به عنوان نمادی از خون مسیح پذیرفته شد و سال ها بعد نوشیدن آن برای مسلمانان حرام اعلام گشت.
سال های طولانی مصرف آن توسط اطبای وقت برای درمان برخی امراض جسمی و روانی تجویز و در پزشکی از خواص ضدعفونی کنندگی و بی حس کنندگی آن بهره برده می‌شد.
در قرن گذشته بین سال های ۱۹۲۰ تا ۱۹۳۳ خرید و فروش و مصرف الکل در ایالات متحده آمریکا ممنوع بود. که منجر به رونق بازارهای قاچاق الکل شد و قاچاقچیان را ثروتمند کرد. این ممنوعیت در سال ۱۹۳۳ برداشته شد.
شواهد باستان شناسی نشان می‌دهد در ایران از قرن ها پیش تولید و مصرف الکل متداول بوده و در دوره ای میخانه‌ها نقش پررنگی در ادبیات فارسی ایفا کرده و نزد عرفا، شراب معنای عرفانی داشته است.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی تولید و مصرف الکل ممنوع و برای عرضه و مصرف آن مجازات شرعی تعیین شد. اما متاسفانه از آنجایی که جرم انگاری منجر به بازدارندگی نمی شود، مصرف پنهانی آن ادامه پیدا کرد و سوء مصرف آن به سرعت در حال گسترش است.
از حدود ۱۰ سال پیش با بالا رفتن مصرف الکل در کشور، پایین آمدن سن مصرف کنندگان، وابستگی به مصرف الکل و مرگ و میرهای ناشی از مسمومیت با آن و غیره، غیر قابل انکار و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ناگزیر شد به وضعیت مصرف الکل در کشور رسیدگی، و آن را مورد بررسی قرار دهد و پروتکل درمان مسمومیت با متانول (الکل چوب) را تدوین کند.
سال ها طول کشید تا مسئولین دولتی پس از کشمکش های فراوان مجوزهایی برای تأسیس چند مرکز غیردولتی درمان سوء مصرف الکل صادر کنند. واقعیت این است که مجازات شرعی تعیین شده برای مصرف کنندگان الکل سبب شده ارگانهای دولتی از جمله برخی وزارتخانه‌ها، بهزیستی و شهرداری‌ها از مسئولیت ایجاد مراکز ترک الکل شانه خالی کنند و اقدام جدی ای در این خصوص صورت ندهند.
مرکز ترک الکل یا مرکز ترک اعتیاد
از این رو امروزه عمده مراکز ترک الکل در دل مراکز ترک مواد مخدر نهفته‌اند. نظر به این که درمان وابستگی به الکل پیچیده و متفاوت از روش های به کار رفته در ترک مواد افیونی است معضل برجای خود باقی است.
فرد وابسته به مصرف الکل همانند معتاد به دیگر مواد افیونی یک بیمار است و نیاز به درمان تخصصی و طولانی مدت دارد. با این دیدگاه لازم است تا اقدامات عملی در این خصوص از سوی دولت صورت گیرد.
گزارش های جهانی در مورد الکل
طبق گزارش های سازمان بهداشت جهانی مصرف الکل می تواند عامل ابتلاء به بیش از ۲۰۰ بیماری مختلف باشد و سالانه موجب مرگ ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر در جهان شود. مصرف دراز مدت الکل می‌تواند باعث اختلالات متعدد جسمی و روانی شود.
انواع اختلالات دستگاه گوارش مثل التهاب و خونریزی دیواره معده و اختلال جدی در کارکرد کبد در کنار اختلالات سیستم قلبی – عروقی، تنفسی و غیره تنها چند مورد از عوارض جسمی سوءمصرف الکل به حساب می آیند.
تأثیر نامطلوب الکل
همچنین با تأثیری که الکل در طولانی مدت بر سیستم مغز و اعصاب می گذارد، زمینه را برای ابتلاء به بیماری های روانی همچون اضطراب و افسردگی فراهم می‌کند.
عوارض خانوادگی و اجتماعی سوءمصرف الکل هم فراوانند از خشونت های خانوادگی گرفته تا رانندگی در حالت مستی که می‌تواند منجر به معلولیت و یا حتی مرگ و میر شود.
به همین سبب اقدامات بسیاری در سراسر دنیا برای پیشگیری و درمان سوءمصرف الکل می شود. ایجاد انجمن الکلی های بی نام، عرضه داروهای متعدد برای درمان افراد الکلی و ادامه درمان با داروهایی که پرهیز از مصرف مجدد الکل را ممکن می سازند. روان درمانی و …، از جمله اقدامات درمانی بیماران وابسته به الکل هستند.