تریاک به طور سنتی ماده مخدر رویا ها و خواب دیدن هاست و برخی شاعران تحت تأثیر آن قرار گرفته و خاصیتی خواب آور را برای خود ماده قائل شده اند.
این که تریاک موجب الهام بخشی برای نوشتن یا سروده می‌شود در محافل ادبی احساسات متضادی را ایجاد کرده است.
برای برخی از افراد رمانتیک اگر شعری تحت تأثیر تریاک سروده شده باشد بسیار جذابیت داشت که البته بیشتر ادیبان به شدت با این عقیده مخالفت کرده اند.
در واقع، تریاک نه منبع الهام است و نه کشنده آن.
اثرات یک ماده مخدر بیشتر به روانشناسی شخص مصرف کننده بستگی دارد. سرودن و نوشتن ادبی به شخصیت، ذوق و قریحه هر فرد وابسته است.
این ادعای پوچی است که تنها با مصرف تریاک می توان شعر برجسته ای را سرود، اگر چه برخی از مصرف‌کنندگان مواد مخدر قانون می‌شوند که به هنگام مستی و نشئگی، الهام هنری شان ژرفا یافته است.
شیوه تأثیر گذاری ماده مخدر
شیوه تأثیرگذاری یک ماده مخدر بر فرد هم آنقدر به ویژگی‌های روانشناختی آن فرد (شخصیت او، میزان باور او به تأثیر ماده مخدر، حالت عاطفی و مانند آن ها) بستگی دارد که به خواص شیمیایی خود مواد.
این عقیده که مواد مخدر مخصوص، اثرات ثابت و قابل پیش بینی دارند و بر تمام اشخاص یکسان اثر می‌گذارند عقیده رایج اما همچنان دور از واقعیت است.
مواد مخدر روان گردان
در مورد مواد مخدر روانگردان به طور خاص این گونه اثرات استثناء هستند و نه قاعده.
معدودی از افراد در درک این مصرف دچار مشکل هستند که افراد مختلف پس از نوشیدن الکل به شیوه های گوناگونی واکنش نشان داده اند نشان می‌دهند اما وقتی به سایر مواد مخدر می‌اندیشند، اغلب به فراموشی می سپارند که روانشناسی فرد تا چه حد می‌توان بر اثرات ماده مخدر اثر بگذارد.
زیست شیمی یک ماده مخدر تنها یکی از عوامل گسترده‌ای است که برای ایجاد اثرات نهایی عمل می کند.
این اثرات تا حدود زیادی به ساختار اساسی شخصیت فرد مصرف کننده بستگی دارند.
برای نمونه واکنش‌هایی که پس از مصرف الکل یا سایر مواد مخدر تسکین‌دهنده مثل باربیتورات ها صورت می گیرد به درونگرا یا برونگرا بودن شخص مصرف کننده بستگی دارد.
برونگرا
فرد برونگرا، آدمی است اجتماعی، دوستدار جشن ها، دوستان فراوان دارد و معاشرت با دیگران را بر تنهایی ترجیح می‌دهد.
این گونه افراد به دنبال هیجان، شادی و استفاده از فرصت ها هستند.
درونگرا
فرد درونگرا، آدمی است ساکت، تنها و منزوی که فقط با دوستان نزدیکش معاشرت دارد.
اینگونه افراد به جای عمل از روی انگیزه و احساس با تعمق رفتار می کنند، قابل اعتماد و معمولاً تا حدودی بدبین هستند.
به نظر می‌رسد که درونگرایان نسبت به اثرات الکل مقاوم باشند در حالی که برون گرایان خیلی زود تر و آماده تر تحت تأثیر آن قرار می گیرند.
نسبت مواد محرک با درونگرا و برونگرا
در مورد مواد مخدر محرک ای مثل آمفتامین یا کافئین موضوع برعکس است. درونگرایان به این مواد نسبت به برون گرا یان بسیار شدیدتر واکنش نشان می‌دهند.
یک شیوه نشان دادن این امر، مستلزم دادن یک مسکن مانند یک باربیتورات به گروه های مورد آزمون است که از لحاظ میزان درونگرایی و برونگرایی با هم فرق می کنند.
در چنین آزمون در چندین آزمون این کار صورت گرفته است معلوم شده است که مقدار مسکن لازم برای ایجاد میزان معینی از تسکین بین درون گرایان و برون گرایان به نحو قابل ملاحظه ای متفاوت است.