کلونیدین در اوایل دهه ۶۰ ساخته شد. در جریان استفاده به عنوان یک رفع کننده احتقان بینی، اثرات پایین آورندگی فشارخون، تسکین و برادی کاردی آن ظاهر شد. در درمان اوتیسم، بیش فعالی کودکان و سندروم درد نیز مصرف می شود هیچ کدام از این موارد مورد تأیید سازمان غذا و دارو قرار نگرفتند.
نحوه مصرف کلونیدین
کلونیدین پس از مصرف خوراکی به خوبی جذب می شود. اوج اثر دارو یک الی سه ساعت پس از مصرف و نیمه عمر دارو ۶ الی ۲۴ ساعت و با میانگین ۱۲ ساعت است. برچسب پوستی دارو امکان استفاده از اثر مداوم بدون مصرف خوراکی را فراهم کرده است. با برچسب دارو مدت یک هفته در حد ثابتی در خون وجود خواهد داشت.
عوارض مصرف کلونیدین
مهمترین عارضه کلونیدین، خشکی دهان و تسکین است. اختلال کارکرد جنسی نیز محتمل است. برادی کاردی بارز در بعضی از بیماران دیده می شود. در حدود ۱۰% الی ۱۵% بیماران درماتیت تماسی با مصرف برچسب جلدی را تجربه می‌کنند. واکنش سندروم ترک اعتیاد پس از قطع سریع در مصرف کنندگان درازمدت دیده شده است.
کاربرد پزشکی کلونیدین
کلونیدین امروزه چندین کاربرد در روان پزشکی پیدا کرده است. مهم ترین کاربرد روان پزشکی کلونیدین، استفاده از آن در درمان سندروم ترک مواد افیونی است. درمان اختلال توره، کنترل پرخاشگری و بیش فعالی کودکان (درمان درازمدت) و کودکان اوتیستیک از دیگر موارد مصرف دارو است.
کلونیدین فعالیت لوکوس سرولوس را مهار می‌کند. این دارو عوارض جسمی ناشی از سندروم ترک اعتیاد را بهبود می بخشد اما تأثیری بر عوارض روانی سندروم ترک ندارد.
تأثیر کلونیدین در ترک اعتیاد
کلونیدین بعضی از علائم اتونوم سندروم ترک اعتیاد مانند تهوع، استفراغ، پیچش های شکمی، تعریق، تاکی کاردی و هیپرتانسیون ناشی از فقدان مواد افیونی را فرو می نشاند. این دارو از طریق گیرنده‌های مجزا اما مکانیسم های سلولی که تقلید کننده اثر افیونی هستند، عمل می‌کند. معهذا کلونیدین سبب فرونشانی درد عمومی، ویار به مواد افیونی که مختص سندروم ترک افیون و هستند، نمی‌شود.
رابطه کلونیدین با فشار خون
با توجه به عارضه کاهش فشار خون، این درمان در بیمارانی که فشار ماگزیموم آن ها زیر ۹۰ میلی متر جیوه باشد، نباید تجویز شود. کلا ً تجویز این دارو در بیماران باید با کنترل فشارخون صورت گیرد.
به بیمارانی که با این دارو درمان می‌شوند باید از نظر انجام کارهای دقیق و رانندگی هشدار داده شود. از آن جایی که کلونیدین تمام علائم سندروم ترک اعتیاد را از بین نمی برد نمی توان بیمار را تنها با کلونیدین درمان کرد.
مسمومیت زدایی کوتاه مدت با کلونیدین برچسب پوستی
استفاده از کلونیدین به شکل برچسب نسبت به کلونیدین خوراکی این دارو برتری دارد زیرا سطح سرمی ثابتی از دارو در دسترس قرار می گیرد، در حالی که در مصرف خوراکی، ما با اوج ها و فرونشستن های سطح سرمی مواجه هستیم. البته در شروع درمان، تا شروع تأثیر کلونیدین بر چسب پوستی باید ۲۴ الی ۴۸ ساعت از شکل خوراکی استفاده شود.
عوارض استفاده از برچسب پوستی کلونیدین
عارضه دارو، تحریک یا خارش در محل نصب برچسب است. استفاده از کلونیدین (چه پوستی و چه خوراکی) به وسیله سازمان غذا و دارو تأیید نشده است، اما تحقیقات گسترده مؤثر بودن دارو را در سندروم ترک مواد افیونی نشان داده است.
داروی مشابه لوفکسیدین است که با افت فشار خونی کمتری همراه است.