کانابیس ها

از گیاه شاهدانه هندی مواد سکر آوری استخراج می شود که مواد کانابینوئید نام دارند. با توجه به این که مصرف الکل در بیشتر کشورها غیر قانونی نیست، مواد کانابینوئید پر مصرف ترین مواد روانگردان غیر قانونی در سطح جهان هستند.

شاهدانه هندی از گیاهان بومی ایران است و خواص خوراکی، دارویی و روانگردان آن را از چند هزار سال پیش، ساکنان فلات ایران و اقوام هم مرز آن شناخته بودند. بر اساس نوشته هرودوت، اقوام آریایی در مراسم عزاداری خود از نوعی حمام بخار بنگ استفاده می کردند.

اسامی مختلف کانابیس ها

ماده مؤثره مواد کانابینوئید، دلتا-9-تتراهیدروکانابینول است. بسته به این که از چه قسمتی از گیاه استفاده شده باشد (سرگل گیاه، برگ، صمغ یا روغن آن)، غلظت این ماده متفاوت است و اسامی مختلفی مانند حشیش، گراس، ماری جوانا، علف، چای، همپ، بنگ، سیگاری و غیره می گیرد.

نر و ماده گیاه شاهدانه هندی

گیاه شاهدانه هندی دو نوع نر و ماده دارد. نوع ماده آن حاوی بیش از 60 نوع ماده کانابینوئید است.

روش مصرف کانابیس ها

این مواد بیشتر به صورت تدخینی مصرف می شوند و برای تدخین، آن را به صورت دستی در کاغذ می پیچند.
اما عده ای برای تدخین آن را با تنباکو مخلوط می کنند. این ماده در پیپ یا قلیان هم تدخین می شود.
عده ای نیز روغن آن را گرم کرده، بخار آن را استنشاق می کنند. در برخی نقاط مواد کانابینوئید را همراه با غذا یا شیرینی می پزند یا مانند چای دم کرده، مصرف می کنند.

کانابیس ها و مغز

بیشترین گیرنده های کانابینوئید در عقده های قاعده ای مغز، هایپوکمپوس و مخچه قرار دارد، و کمترین آن در قشر مغز است. در ساقه مغز گیرنده ای برای این مواد وجود ندارد، به همین دلیل، در مسمومیت با آن ها، اثرات تنفسی و قلبی اندک است.
اثر آن ها طی چند دقیقه پس از تدخین یا نیم تا یک ساعت پس از مصرف خوراکی (جویدن یا دم کردن) بروز می یابد و 5 تا 12 ساعت طول می کشد، اما آزمایش ادرار تا 4 هفته مثبت باقی می ماند.

آثار نشئگی با کانابیس ها

مصرف آن ها موجب سرخوشی، احساس قدرت، پر اشتهایی، دگرگونی در درک زمان و مکان، اختلال در تصویر بدنی و هماهنگی عضلات، احساس کند نشدن زمان، و مسخ شخصیت یا مسخ واقعیت را به دنبال دارد.
این مواد مهارهای رفتاری را کم، و حساسیت شنوایی و تلقین پذیری را زیاد می کنند.

علائم مصرف کانابیس ها

سرخی چشم، خشکی دهان و افزایش ضربان قلب از علائم عینی مصرف آن هاست. این مواد بسیار خطرناک و گمراه کننده اند، زیرا که وابستگی جسمی به آن ها کم است و در ظاهر اعتیادآور به نظر نمی آیند، در حالی که وابستگی روانی به آن ها چشمگیر است.
مواد کانابینوئید دروازه ورود به مواد اعتیادآور سنگین هستند. این مفهوم، به حیطه زیست شناختی باز می گردد، نه رفتار شناختی. این مواد با فعال کردن گیرنده های دوپامینی، فعالیت این عصب – رسانه را افزایش می دهند.
این کار احتمالاً به طور غیرمستقیم از طریق آزادسازی مواد تریاکی درون زا (اندورفین) انجام می شود، در نتیجه مغز به جست و جوی موادی می پردازد که به همین شیوه عمل می کنند مانند کوکائین و هروئین.

درمان اعتیاد به کانابیس ها

در مصرف کنندگان طولانی مدت مواد کانابینوئید، تجویز مواد آنتاگونیست موجب افزایش عامل رهاسازی کورتیکوتروپین می شود. این عامل، عنصر کلیدی نشانگان ترک اعتیاد به مواد کانابینوئید است.
این ساز و کار نیز به این می انجامد که فرد برای جلوگیری از علائم ترک مواد کانابینوئید، مواد مخدر سنگین تری مصرف کند.