مت آمفتامین معضل بزرگ جهانی بهداشت روان
مت آمفتامین خطرناک ترین و اعتیادآورترین ماده مورد مصرف است که متاسفانه در سال‌های اخیر گستردگی مصرف بیشتری یافته است. طبق آمار ارائه شده ۲۶ درصد کل معتادین کشور مبتلا به مصرف مواد محرک هستند. به گونه ای که طبق نظر مسئولین مصرف آن در حد اضطرار رسیده است.
البته آخرین آمار ۸۶ درصد است که اگر تأیید شود خوشحال‌کننده است. سهل بودن تولید و امکان ساخت آن با وسایل ابتدایی و بدون نیاز به تجهیزات ویژه سبب تولید انبوه مت آمفتامین در کشور شده به حدی که حتی به خارج از کشور هم صادر می‌شود.
رابطه مواد محرک با جرم و جنایت
رابطه تنگاتنگ مصرف مواد محرک با جرم و جنایت از آن جا آشکار می شود که صفحه حوادث روزنامه‌ها پر از حکایت جرم و جنایت مصرف‌کنندگان شیشه (مت آمفتامین) است. درمان و ترک اعتیاد به مواد محرک بسیار دشوار بوده و همبودی مصرف آن با مواد مخدر به دشواری درمان می افزاید.
تاریخچه مواد محرک یا مت آمفتامین
نوع راسمیک آمفتامین در سال ۱۸۸۷ سنتز شد. مت آمفتامین برای نخستین بار در سال ۱۹۱۸ در ژاپن ساخته شد و در سال ۱۹۳۲ اثر باز کننده برونش دارو شناخته شد و در سال ۱۹۳۲ به عنوان درمان احتقان بینی وارد بازار دارویی گردید. نخستین گزارش ها از سوء مصرف مت آمفتامین در سال ۱۹۳۶ منتشر شد، اما در دهه هفتاد میلادی بود که محدودیت‌هایی را در تجویز آمفتامین ها اعمال کرد.
آمفتامین ها و داروهای مشابه رایج ترین مواد غیر قانونی مورد مصرف در جهان هستند و بعد از کانابیس در رده دوم قرار می گیرند. مت آمفتامین به شکل تدخین، انفیه، تزریق و خوراکی استفاده می شود.
میزان مصرف مواد محرک در جهان
گزارش سازمان ملل از میزان مصرف مواد مختلف در سال ۲۰۱۳ در جهان آمفتامین‌ها ۵۳ میلیون نفر، حشیش ۲۳۲ میلیون نفر، مواد تریاکی ۳۷ میلیون نفر، تریاک۲۰ میلیون نفر، کوکائین ۱۳ میلیون نفر و اکستازی ۲۸ میلیون نفر بوده است.
گزارش سازمان ملل از مصادره مت آمفتامین در سال ۲۰۱۴ در کشورهای مختلف ایران در رده پنجم قرار دارد. طبق یک فرمول رایج مصرف مواد محرک ۴ برابر مواد توقیف شده است.
مکانیسم اثر مواد محرک
آمفتامین‌ها سبب رهایی دوپامین و نوراپی نفرین نوساز می‌شوند.
افزایش فعالیت حرکتی در مصرف مواد محرک
انتقال دوپامینرژیک سبب ایجاد اعمال تکراری مداوم بی هدفی مانند بالا کشیدن بینی یا حرکت سر و تنه می شود.
رفتار اجتماعی در مصرف مواد محرک
انزوا و در نهایت پس از کشیدن از فعالیت‌های اجتماعی در مصرف مزمن مواد محرک
پرخاشگری در مصرف مواد محرک
پرخاشگری با آمفتامین ها پیچیده بوده به خوبی شناخته نشده است اما تابعی است از میزان مصرف، محیط و فرد
بی اشتهایی در مصرف مواد محرک
آمفتامین ها به شدت ایجاد بی اشتهایی می کنند به گونه ای که در درمان چاقی مورد استفاده قرار می‌گیرند
مسمومیت زایی مواد محرک
دوز بالا در مصرف مواد محرک
کندی جریان هدایت قلبی، تحریک‌پذیری بطنی، دور ه ای بالا رفتن فشار خون، بی اشتهایی و تشنج
دوز بالاتر در مصرف مواد محرک
بالا رفتن حرارت بدن و فشارخون، کندی جریان هدایت قلبی
پر مصرفی در مواد محرک
خستگی جسمی منجر به اختلال قضاوت و بینش، احتمال حملات خشم، تخلیه پیام رسان های عصبی و تخریب نورونی
رفتارهای پرخطر چون استفاده از سرنگ مشترک، تصادف با اتومبیل و بی بند و باری جنسی
مصرف مزمن مواد محرک
تخلیه درازمدت پیام رسان های عصبی، تخریب نورونی، آسیب‌های عصبی – عروقی و روان پریشی