متأسفانه با رواج مصرف مواد مخدر و دو برابر شدن آمار مصرف کنندگان در میان اقشار مختلف مردم با سطح درآمدهای مختلف بخصوص نوجوانان و جوانان، بالاخص دانشجویان، سوء مصرف مواد توهم زا در سال های اخیر با افزایش چشم گیری مواجه بوده است که این امر باعث بروز مشکلات جدی بسیاری از قبیل: مشکلات تحصیلی، شغلی، اجتماعی، خانوادگی، سلامت روان و جسم و یا حتی مشکلات قانونی گردیده است.
مواد توهم زا چیست؟
مواد توهم زا یا همان روان گردان ها که در اصطلاح علمی به آن هالوسینوژن (Hallucinogens) می گویند به دسته ای از مواد اعتیاد آور گفته می شوند که باعث بروز اختلالات ادراکی، حسی و بصری و یا حتی روان پریشی در فرد مصرف کننده می گردد و فرد با مصرف آن دچار هذیان گویی و یا توهم شدید می شود.
مصرف این دسته از مواد با توجه به وابستگی فیزیولوژیکی و روانی که در فرد ایجاد می کند باعث ایجاد وابستگی می شود و در صورت عدم مصرف علائم محرومیت ناشی از مصرف آن در فرد مصرف کننده ظاهر می گردد. لازم به ذکر است که مواد توهم زا از خطرناک ترین مواد اعتیادآور می باشند که مصرف کننده را گریبانگیر عوارض جبران ناپذیر جسمی و روانی می کند چرا که با توجه به حالتهای توهم و روان پریشی که در فرد ایجاد می کند می توان گفت امنیت جانی خود و دیگران را به خطر می اندازند.
انواع مواد توهم زا
مواد توهم زا به دو دسته مواد شیمیایی و طبیعی تقسیم می شوند که در زیر به آنها اشاره می کنیم می کنیم:
- مواد توهم زا طبیعی:
این دسته از مواد توهم زا از مشتقات گیاه شاهدانه، گل، حشیش، روغن حشیش، ماری جوانا، ناس، علف، مسکالین و یا قارچ های توهم زا می باشند.
- مواد توهم زا شیمیایی:
ال اس دی، شیشه، اکستازی، اسید، تری پتامین ها، ترامادول، کروکودیل، فن سایکلیدین، لایسرگ آمیدها
لازم به ذکر است که اثرات و علائم ناشی از مصرف هر کدام از این مواد با یکدیگر متفاوت است.
اما برخی از این مواد توهم زا مصارف دارویی نیز دارند که در درمان های بیماران از سوی متخصصین تجویز می گردند. برخی از این داروهای توهم زا که از دسته باربیتورانت ها می باشند. این دسته از داروها در درمان افسردگی های مزمن و اضطراب تجویز می شوند که عبارتند از:
- دیازپام
- کلونازپام
- تمازپام
عوارض ناشی از مصرف و یا سوء مصرف مواد توهم زا
همانطور که در بالا به آن اشاره شد عوارض ناشی از مصرف مواد توهم زا با توجه به فاکتورهای بسیاری از یکدیگر متفاوت می باشد:
- به نوع مواد مصرفی
- مدت زمان مصرف
- دوز مصرفی
- سابقه بیماری های جسمی و یا روانی مصرف کننده
- سن مصرف کننده
- همزمانی مصرف مواد توهم زا با دیگر مواد مخدر، مواد محرک و اعتیاد آور
دفعات مصرف مواد توهم زا ممکن است تنها چند بار در هفته انجام شود چرا که اثرات ناشی از مصرف مواد توهم زا ممکن است از ساعتها و یا حتی روزها همراه مصرف کننده باقی بماند.
طبق آمارهای گزارش شده، فرد مصرف کننده ممکن است با مصرف مواد توهم زا دچار یک تجربه وحشتناک شود به گونه ایی که توهمات شدید و حالات ناشی از مصرف مواد توهم زا برای فرد مصرف کننده پایانی نداشته باشد.
یک روز پس از مصرف مواد توهم زا چه اتفاقی برای مصرف کننده می افتد؟
فرد مصرف کننده ماده توهم زا پس از گذراندن تجربه توهمات حسی، ادراکی و یا سمعی فردای آن روز دچار خماری می گردد که از علائم آن می توان به موارد زیر اشاره داشت:
- اختلالات خواب (بیخوابی و کمبود خواب)
- خستگی مفرط
- احساس گیجی
- دردهایی در ناحیه فک بعلت فشردن شدید دندان ها بروی هم
- سردرد های شدید
- عدم تعادل در ایستادن و یا اندام های حرکتی
اما به طور کلی می توان به موارد زیر به عنوان عوارض روانی و جسمانی ناشی از سوء مصرف مواد توهم زا اشاره کرد. این حالات به طور کلی در تمام مواد توهم زا مشترک هستند اما ممکن است برخی از مواد توهم زا عوارض شدید تر و یا جدی تری را برای مصرف کننده به همراه داشته باشد.
- رفتارهای پرخاشگر
- استرس و دلهره
- افسردگی
- عدم توانایی در تصمیم گیری
- پارانوئید و توهم
- هذیان گویی
- پر حرفی
- اختلالات خلقی
- وحشت از دیوانه شدن
- وحشت از مرگ
- گشادی مردمک چشم ها
- بالا رفتن ضربان قلب
- تعریق بیش از اندازه
- تشنگی مفرط
- تار شدن دید
- لرزش اندام ها
- عدم توانایی در کنترل اندام های حرکتی
ترک مواد توهم زا:
با توجه به اینکه مواد توهم زا مستقیم بر روی مغز و سیستم عصبی تاثیر گذاشته و بافت ها و سلول های عصبی را درگیر کرده و عملکرد آنها را مختل می سازند، تاثیر اصلی این مواد بر سیستم عصبی است. در برخی موارد، حتی یکبار مصرف ماده توهم زا باعث تخریب بخشی از سلول ها و سیستم عصبی در فرد مصرف کننده می شود.
اعتیاد در مواد توهم زا اکثراً روحی-روانی است و ترک مواد توهم زا در منزل و بصورت غیر اصولی در بیشتر موارد با شکست مواجه می شود. بهترین و اصولی ترین راه برای درمان اعتیاد به مواد توهم زا مراجعه به یک مرکز ترک اعتیاد مطمئن و معتبر است.
برای ترک اصولی مواد توهم زا می بایست علاوه بر روش های معمول از مشاوره فردی و گروهی نیز استفاده شده تا از عود بیماری اعتیاد در فرد جلوگیری شود. علاوه بر موارد ذکر شده می بایست آموزش های لازم به خانواده و اطرافیان فرد معتاد داده شود تا بتوانند نقش حمایتی-مراقبتی در رهایی فرد از دام مواد توهم زا را ایفا نمایند.
کلینیک ترک اعتیاد افشار با سالها تجربه موفق در زمینه ترک اعتیاد انواع مواد توهم زا مفتخر است خدمات خود را در محیطی آرام و لوکس تحت نظر افراد متخصص و کادر درمانی مجرب بصورت شبانه روزی به هموطنان عزیز ارایه نماید. این مرکز بصورت 24 ساعته و در هفته روز هفته آماده ارایه خدمات مشاوره و ترک اعتیاد به بیماران محترم می باشد