حشیش چیست؟
حشیش به‌عنوان یکی از پرکاربردترین مواد مخدر غیرقانونی در جهان شناخته می‌شود. این ماده در کشورهای مختلف با نام‌های متفاوتی شناخته شده و در ایران با نام‌هایی چون بنگ، منگ، سیگاری، شاهدانه، چرس و پنیر مورد اشاره قرار می‌گیرد.
حشیش از شیره‌ی فشرده‌ی گیاه شاهدانه تولید می‌شود. ماده به‌دست‌آمده از لحاظ ظاهری خشک، چهارگوش یا توپی‌شکل است و رنگی بین سبز، خاکستری یا قهوه‌ای مایل به زرد دارد.
علاوه بر حشیش، مواد دیگری نیز از بخش‌های مختلف این گیاه تهیه می‌شوند:
- حَش: برگ‌های خشک‌شده شاهدانه که پس از پودر شدن آماده مصرف می‌شوند.
- روغن حشیش (بنگ): این ماده به‌صورت مایع تهیه می‌شود و چند قطره از آن را روی سیگار ریخته و مصرف می‌کنند. آزمایش‌ها نشان داده‌اند که بنگ خالص‌ترین و قوی‌ترین شکل مواد روان‌گردان است و THC بالایی دارد.
مصرف حشیش وابستگی روانی و فیزیکی ایجاد می‌کند. بلافاصله پس از مصرف، نشئگی در فرد به اوج خود می‌رسد و این حالت تا حدود 4 ساعت ادامه دارد.
تاریخچه حشیش
منشأ دقیق گیاه شاهدانه به‌طور کامل مشخص نیست، اما شواهد تاریخی نشان می‌دهند که مصرف آن در جوامع انسانی پیشینه‌ای بسیار کهن دارد. اثرات نشئه‌آور این گیاه هزاران سال است که شناخته شده و مورد استفاده قرار گرفته است.
- چین؛ شش هزار سال پیش، شاهدانه به‌عنوان یک ماده سکرآور در چین مصرف می‌شده است. در آن زمان، از این گیاه برای خواص روان‌گردان و کاربردهای دارویی استفاده می‌کردند.
- کتاب اوستا؛ در متون کهن ایرانی، از جمله اوستا، به شاهدانه اشاره شده است. در این کتاب از شاهدانه به‌عنوان یک ماده بی‌حس‌کننده یاد شده که نشان‌دهنده‌ی شناخت ایرانیان باستان از خواص دارویی این گیاه است.
تعریف حشیش توسط ابن سینا
ابن سینا، پزشک و دانشمند بزرگ ایرانی، در کتاب مشهور خود، قانون در طب، به بررسی حشیش پرداخته و آن را ماده‌ای مضر برای عقل و خرد معرفی کرده است. او هشدار داده که مصرف این گیاه می‌تواند اختلالات ادراکی ایجاد کند و برای سلامت ذهنی انسان زیان‌آور باشد.
با این حال، ابن سینا از حشیش در موارد بسیار خاص و به‌صورت محدود برای درمان درد گوش و استخوان استفاده می‌کرد. این نشان‌دهنده شناخت او از خواص دارویی این گیاه در کنار مضرات احتمالی آن است.
این گیاه در هند، یونان و خاورمیانه پیشینه‌ای بسیار کهن دارد و در طول تاریخ برای اهداف گوناگون به کار رفته است.
- هند؛ هنوز هم برخی از هندوها در مراسم مذهبی از حشیش استفاده می‌کنند و آن را به‌عنوان بخشی از آیین‌های سنتی خود به کار می‌برند.
- یونان و خاورمیانه؛ شاهدانه در این مناطق نیز به‌عنوان ماده‌ای دارویی و گاهی روان‌گردان شناخته شده و کاربردهایی داشته است.
تهیه حشیش یا کانابیس
کانابیس از گیاه کانابیس ساتیوا، یا همان شاهدانه هندی، گرفته شده است. این گیاه با نام‌های شانور، همپ و گالو نیز شناخته می‌شود و در مناطق معتدل و گرم به‌صورت وحشی و علفی رشد می‌کند. شاهدانه گیاهی با ارتفاع متوسط یک تا یک‌ونیم متر است که تمامی اجزای آن می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. برای تهیه کانابیس، این گیاه را پس از بریدن، خشک و خرد کرده و معمولاً داخل سیگار مصرف می‌کنند.
کانابیس و مشتقات آن در نقاط مختلف جهان با نام‌های متنوعی شناخته می‌شوند:
- ماری‌جوانا
- علف
- مری جین
- علف هرز
- چای
- شاهدانه
- چرس
- بنگ
- داگا
- سین‌سمیلا
تمام اجزای گیاه شاهدانه حاوی مواد روان‌گردان هستند. قوی‌ترین ماده روان‌گردان این گیاه از ترشحات رزینی قهوه‌ای تیره روی برگ‌های کانابیس ساتیوا به دست می‌آید که به آن حشیش یا حش می‌گویند.
کانابینوئیدها، مواد دارویی محرک موجود در کانابیس، مسئول اثرات روان‌گردان و نشئه‌آور آن هستند.
- تدخین (کشیدن)؛ رایج‌ترین روش مصرف کانابیس، مخلوط کردن آن با توتون و کشیدن سیگار است.
- تأثیرات نشئه‌آور: اثرات کانابیس ظرف چند دقیقه ظاهر می‌شود و پس از حدود نیم ساعت به اوج می‌رسد.
- مصرف خوراکی؛ این ماده را می‌توان به‌صورت خوردنی نیز مصرف کرد، اما اثرات آن دیرتر ظاهر می‌شود و ممکن است قوی‌تر باشد.
آثار مصرف کانابیس
- اثر توهم زایی
- اشتهای کاذب و میل شدید به خوردن
- احساس قدرت در زمان تاثیر مصرف
- خواب عمیق
تاثیر حشیش چیست
تأثیرات مصرف حشیش بر افراد یکسان نیست و بسته به ویژگی‌های جسمی، روانی، و محیطی هر شخص متفاوت است. حشیش با تقلید از آناندامید، یک ماده شیمیایی طبیعی در مغز، بر فرآیندهای مختلفی مانند خواب، تجربه عاطفی، اشتها و پردازش اطلاعات تأثیر می‌گذارد.
- تی. اچ. سی (تتراهیدروکانابینول)
ماده‌ای است که اثرات روانی حشیش را ایجاد می‌کند و مستقیماً بر ذهن و رفتار فرد تأثیر می‌گذارد. - سی. بی. دی (کانابیدیول)
این ماده اثر تی. اچ. سی را تقویت کرده و بیشتر بر بدن تأثیر می‌گذارد تا ذهن، در حالی که اثرات آرام‌بخش و ضدالتهابی دارد.
واکنش‌ها به حشیش می‌تواند به دو شکل اصلی ظاهر شود:
- حالت بالا
- افراد ممکن است احساس سرزندگی، پرحرفی، و بی‌خیالی کنند.
- ممکن است به خنده‌های بی‌دلیل، تجربه متفاوت محرک‌های حسی، فانتزی‌های واضح، یا حتی درون‌گرایی دچار شوند.
- حالت سنگ
- برخی افراد پس از مصرف، احساس آرامش، سستی، بی‌حالی و بی‌تفاوتی می‌کنند.
حشیش معمولاً باعث افزایش خلق‌وخو می‌شود، اما تأثیر آن به حالت روانی اولیه فرد بستگی دارد:
- اگر فردی شاد و آرام باشد، ممکن است این حالات تقویت شوند.
- اما اگر فردی دچار افسردگی یا اضطراب باشد، مصرف حشیش می‌تواند این حالات را تشدید کند و منجر به تجربه‌های ناخوشایند شود.
سوء مصرف حشیش چیست؟
سوءمصرف و اعتیاد به حشیش به معنای مصرف مداوم شاهدانه با وجود بروز اختلالات در عملکرد روانی، فیزیکی یا اجتماعی است. این اصطلاح پزشکی که قبلاً در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM) برای تمایز بین مصرف مواد مخدر و وابستگی به مواد به کار می‌رفت، اکنون اصلاح شده است.
نسخه‌های جدید DSM اکنون اختلال مصرف حشیش را با توجه به 9 الگوی پاتولوژیک تعریف می‌کنند. این الگوها شامل:
- کنترل مختل: مانند مصرف بیش از حد یا ناتوانی در ترک ماده.
- آسیب اجتماعی: مشکلات در روابط یا عملکردهای اجتماعی.
- رفتار پرخطر: مانند مصرف در شرایط خطرناک.
- سازگاری فیزیولوژیکی: علائم مسمومیت یا ترک.
این تغییرات تأکید بیشتری بر بررسی الگوهای مصرف و پیامدهای آن در زندگی فرد دارد.
مصرف حشیش می‌تواند باعث:
- مسمومیت: شامل حالت نشئگی، اختلال در هماهنگی حرکتی، اضطراب یا پارانویا.
- کناره‌گیری (ترک): علائمی مانند بیقراری، بی‌خوابی، کاهش اشتها، یا نوسانات خلقی.
- مشکلات زیستی-روانی-اجتماعی: اثرات منفی بر سلامت جسمی، روانی، و روابط اجتماعی.
برای ارزیابی و مدیریت این اختلال، باید به جنبه‌های مختلف توجه شود:
- ارزیابی دقیق: بررسی شدت و الگوی مصرف، تأثیرات روانی و جسمی، و آسیب‌های اجتماعی.
- درمان و مراقبت:
- درمان‌های روان‌درمانی مانند رفتاردرمانی شناختی (CBT).
- درمان دارویی در موارد خاص.
- حمایت تیمی: نقش تیم بین‌حرفه‌ای شامل پزشکان، روان‌درمان‌گران، و مددکاران اجتماعی برای بهبود وضعیت بیمار اهمیت دارد.
اثرات ناشی از سوء مصرف حشیش
حشیش با داشتن خواص تسکین‌دهنده و آرام‌بخش، باعث ایجاد حس سستی و آرامش در مصرف‌کننده می‌شود. با وجود طبیعی بودن منشأ این ماده، مصرف مداوم آن به شدت اعتیادآور است و می‌تواند اثرات زیان‌باری بر زندگی فرد داشته باشد.
مصرف حشیش با علائم و اثرات زیر همراه است:
- احساس گیجی و خواب‌آلودگی
- اختلال در تشخیص زمان و مکان
- خشکی دهان
- افت فشار خون
- مشکل در به خاطر آوردن جزئیات روزمره
- عدم کنترل بر اعضای بدن
- ناتوانی در انجام فعالیت‌های حساس مانند رانندگی
- کاهش توانایی یادگیری
- شل حرف زدن و کاهش توانایی بیان
- ناامیدی و بی‌انگیزگی
- کم‌اهمیت شدن مسائل مهم زندگی
مصرف‌کنندگان مداوم حشیش با گذر زمان با مشکلات زیر روبه‌رو می‌شوند:
- ناامیدی و بی‌هدف شدن: بارزترین پیامد، از دست دادن علاقه به اهداف و علاقمندی‌های زندگی است.
- افت تحصیلی شدید: کاهش تمرکز و انگیزه تحصیلی.
- اخراج از محل کار: کاهش عملکرد شغلی و بی‌تعهدی.
- فروپاشی روابط زناشویی: عدم توانایی در حفظ ارتباطات عاطفی سالم.
- دور شدن از دوستان و خانواده: انزوای اجتماعی و از دست دادن شبکه حمایتی.
افرادی که با آگاهی از مضرات و پیامدهای حشیش همچنان به مصرف آن ادامه می‌دهند، درگیر سوءمصرف حشیش هستند. این افراد به‌دلیل ایجاد تحمل دارویی، برای دستیابی به حس نشئگی و آرامش بیشتر، به‌مرور دوز مصرفی خود را افزایش می‌دهند، که می‌تواند به پیامدهای فاجعه‌بارتری منجر شود.
اثر توهم زایی حشیش
کانابیس یا حشیش در جدیدترین دسته‌بندی‌ها هم به‌عنوان یک ماده توهم‌زا و هم تحریک‌کننده طبقه‌بندی شده است. اثرات این ماده ترکیبی پیچیده از تغییرات ادراکی، تفکری و خلقی ایجاد می‌کند که شامل توهم، تحریک روانی، و کیف‌آوری است.
اثرات مصرف حشیش به دو بخش کلی تقسیم می‌شود:
1. اثرات جسمانی
مصرف حشیش می‌تواند به‌طور مستقیم بر وضعیت جسمی فرد تأثیر بگذارد:
- افزایش ضربان قلب
- خشکی دهان
- افت فشار خون
- اختلال در هماهنگی عضلات و حرکات بدن
- قرمزی چشم‌ها
- افزایش اشتها
2. اثرات روان‌شناختی
اثرات روانی حشیش پیچیده‌تر بوده و شامل موارد زیر است:
- تغییرات ادراکی
- اختلالات تفکری
- تغییرات خلقی
- توهمات بصری و شنیداری
- بی‌انگیزگی
اثر تحریک کنندگی حشیش
تحقیقات نشان می‌دهد که علاوه بر اثرات توهم‌زایی حشیش، اثرات تحریک‌کنندگی این ماده نیز می‌تواند پیامدهای مهمی داشته باشد، هرچند این جنبه تاکنون کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است.
مصرف بیش از حد حشیش ممکن است حالتی خاص به نام فانتازیا ایجاد کند. این وضعیت با ویژگی‌های زیر شناخته می‌شود:
- توهمات شدید:
- فرد ممکن است تصاویر یا تجربیاتی ذهنی را کاملاً واقعی تصور کند.
- هذیان‌های خشونت‌آمیز:
- بروز افکار پرخاشگرانه یا رفتارهایی که ممکن است به خود یا دیگران آسیب برساند.
- تحریک روانی و احساسی بیش از حد:
- افزایش شدید و ناپایدار فعالیت‌های ذهنی و عاطفی که کنترل آن برای فرد دشوار است.
اثر کیف زا یا کیف اور مصرف حشیش
افرادی که کانابیس مصرف می‌کنند، اغلب پس از مصرف دچار حالت رضایتمندی و آرامش ذهنی و فیزیکی می‌شوند. این احساسات معمولاً به دلیل تأثیر مواد فعال موجود در کانابیس، مانند تتراهیدروکانابینول (THC)، بر سیستم عصبی مرکزی ایجاد می‌شود.
این حالت‌های آرامش‌بخش معمولاً با تغییراتی در فعالیت مغزی همراه است که در نهایت منجر به احساس خواب‌آلودگی می‌شود. به همین دلیل، مصرف کانابیس می‌تواند در برخی افراد تأثیری مشابه داروهای آرام‌بخش داشته باشد و عملکرد روزانه آن‌ها را مختل کند.
عوارض مصرف حشیش
- مصرف حشیش می‌تواند وابستگی شدید روانی و فیزیکی ایجاد کند و اثرات مخربی بر سلامت جسم و روان افراد به جا بگذارد. برخی از پیامدهای شایع مصرف حشیش عبارتند از:
1. آثار جسمانی
- قرمزی چشم‌ها
- بالا رفتن میل به غذا (پرخوری)
- تضعیف حافظه کوتاه‌مدت
- مشکلات دستگاه گوارش مانند یبوست
- تیرگی پوست صورت
- افت عملکرد بدنی
2. آثار روانی و اجتماعی
- احساس ناامیدی و افسردگی
- پرخاشگری و رفتارهای غیرقابل پیش‌بینی
- اختلالات خواب و منگی
- سوءظن به خانواده و اطرافیان
- کاهش میل به ایجاد روابط اجتماعی و عاطفی
- اختلالات خلقی و اضطراب
سیاری از مصرف‌کنندگان حشیش دچار تصورات نادرست در مورد این ماده هستند:
- حشیش اعتیادآور نیست:
- حقیقت: مصرف حشیش باعث وابستگی شدید روانی می‌شود و ترک آن برای بسیاری دشوار است.
- حشیش به دلیل گیاهی بودن بی‌خطر است:
- حقیقت: بسیاری از مواد مخدر مانند حشیش، علیرغم منبع گیاهی، اثرات مخرب و اعتیادآوری دارند.
- تجربه حالاتی خوشایند:
- تصوراتی مانند افزایش انرژی، کاهش اضطراب، یا آرامش، تنها احساسات موقتی هستند که در نهایت به آسیب‌های روانی و جسمی منجر می‌شوند.
عوارض بلند مدت ناشی از مصرف حشیش
- تشنج
- تحلیل رفتن بافت های مغز
- اختلالات ژنتیکی در فرزندان
- کم شدن ایمنی بدن
- بی نظمی قاعدگی در زنان
- بی نظمی در هورمون های مردانه
- پارانویا
- خطر ابتلا به سرطان ریه
- اختلالات رشد مغزی
حشیش با بدن چه می کند
در 20 دقیقه اول پس از مصرف حشیش، تغییراتی در بدن مصرف‌کننده مشاهده می‌شود. ضربان قلب افزایش می‌یابد و فرد ممکن است خشکی دهان را تجربه کند. همچنین، اشتها به طور چشمگیری افزایش پیدا می‌کند. ماهیچه‌ها شل می‌شوند و فرد احساس آرامش بیشتری در بدن می‌کند. رگ‌های خونی در چشم‌ها گشاد شده و باعث قرمز شدن چشم‌ها می‌شود. عملکرد روده‌ها کاهش می‌یابد و در صورت مصرف دوز بالا یا تغییر وضعیت بدن، فشار خون نیز ممکن است تغییر کند.
اعتیاد به حشیش چیست؟
کشیدن سیگار حشیش گاهی به‌عنوان راهی برای استراحت و آرامش مصرف می‌شود و بسیاری از افراد این کار را انجام می‌دهند. در حالی که حشیش از نظر جسمی به‌طور مستقیم اعتیادآور نیست، از نظر روانی بسیار اعتیادآور است. به‌عنوان مثال، بسیاری از مصرف‌کنندگان حشیش دیگر نمی‌توانند قبل از مصرف آن به رختخواب بروند. این وابستگی روانی به ماده است که موجب می‌شود فرد معتاد شود و اگر کسی هر روز یا چند بار در روز حشیش مصرف کند، احتمالاً به مرور زمان به آن وابسته خواهد شد.
علائم اعتیاد به حشیش
- فرد بدون کشیدن حشیش نمی تواند بخوابد
- حافظه ضعیف می شود
- الزام مصرف حشیش برای توانایی عملکرد (بهتر)
- لزوم مصرف حشیش چند بار در هفته
- انکار یا پنهان کردن مشکلات
- عدم رعایت قرارها
- کاهش انگیزه
- کاهش علاقه
- بی توجهی به مراقبت شخصی و محیط زندگی
- ناتوانی در توقف مصرف حشیش
- شکایات روانی یا جسمی
- مشکلات مالی
- بدتر شدن طولانی مدت ویژگی های فوق
خطرات اعتیاد به حشیش بسیار زیاد است. اثرات سوء مصرف حشیش پس از دو روز ناپدید می شود.
- آسیب های کوتاه مدت مصرف حشیش
- اختلال حافظه و مشکلات تمرکز
- عصبی بودن و اضطراب
- مشکلات روانی یا هذیان
- اسکیزوفرنی
- افسردگی
- آسیب های بلند مدت مصرف حشیش
- آسیب به ریه
- آسیب به قلب و عروق خونی
- بی تفاوتی و تأخیر در رشد شخصی
هنگام قطع مصرف حشیش، مصرف‌کنندگان معمولاً با علائم خفیف ترک مواجه می‌شوند که شامل بیقراری، تعریق و اختلالات خواب است. این علائم ممکن است به‌طور موقت ادامه یابند و به تدریج کاهش پیدا کنند. اما در کاربران بسیار جوان‌تر، علائم ترک معمولاً شدیدتر از بزرگسالان است و ممکن است برای مدت زمان طولانی‌تری ادامه یابد. این تفاوت در شدت علائم ترک به دلیل تفاوت در فرآیندهای فیزیولوژیکی و روانی در سنین مختلف است.
طرز مصرف ماده مخدر حشیش
حشیش به شیوه‌های مختلفی مصرف می‌شود و تأثیراتی که این ماده بر فرد مصرف‌کننده می‌گذارد، بسته به روش مصرف آن متفاوت است. برخی از روش‌های رایج مصرف حشیش عبارتند از:
- کشیدن از پایپ‌های شیشه‌ای کوچک یا سایر ابزار مشابه.
- دود کردن مانند سیگار.
- حل کردن در مایعات.
- پختن همراه غذا و خوردن.
از میان این روش‌ها، دود کردن حشیش تاثیر بیشتری بر مصرف‌کننده دارد زیرا دود حاصل از آن سریع‌تر وارد جریان خون می‌شود و به گیرنده‌های مغزی می‌رسد، که این امر اثرات روانی آن را به سرعت در بدن به نمایش می‌گذارد.
باور های غلط در مورد حشیش
متأسفانه باورهای غلط زیادی در مورد حشیش و ماری‌جوانا وجود دارد که اغلب توسط دلالان و قاچاقچیان به منظور جذب مشتریان جدید و تحریف افکار عمومی در جامعه گسترش می‌یابد.
یکی از این باورها این است که چون حشیش یک ماده گیاهی است، مصرف آن بی‌ضرر است. اما باید یادآور شد که بسیاری از مواد گیاهی در دنیا وجود دارند که اعتیادآور و حتی کشنده هستند، بنابراین این باور کاملاً اشتباه است.
باور غلط دیگری که وجود دارد این است که مصرف حشیش اعتیادآور نیست. اگرچه وابستگی فیزیکی حشیش به اندازه برخی مواد مخدر دیگر مانند شیشه و تریاک نیست، اما اعتیاد روانی آن بسیار قوی است. پس از چند بار مصرف، فرد ممکن است اشتیاق زیادی به مصرف دوباره پیدا کند و از ترک آن ناتوان باشد.
با توجه به وابستگی‌های روانی حشیش، کلینیک ترک اعتیاد افشار با رویکردی چندتخصصی، تمامی جنبه‌های فیزیکی و روانی این ماده مخدر را در نظر می‌گیرد و برای ترک آن اقدام می‌کند. در این روند، تیمی شامل پزشک متخصص، روانشناس و سایر افراد کمک می‌کنند تا فرد از وابستگی به حشیش رها شده و به زندگی عادی خود بازگردد.
ترک حشیش
بنگ، پات، شاهدانه، مری‌جین، جوینت و حشیش از جمله نام‌های متداولی هستند که در بین مصرف‌کنندگان این دسته از مواد مخدر و توهم‌زا شناخته شده‌اند.
در ابتدا، مصرف‌کنندگان حشیش به دلیل سرخوشی، لذت و احساس شادی که این ماده در مغز آن‌ها ایجاد می‌کند، احساس پرانرژی بودن و شادابی می‌کنند. اما غافل از آنکه این ماده مخدر و توهم‌زا اثرات و عوارض جبران‌ناپذیری مشابه دیگر مواد مخدر بر جسم و روان فرد می‌گذارد. با گذشت زمان، وابستگی شدیدی که در فرد مصرف‌کننده ایجاد می‌کند، ترک اعتیاد حشیش را به شدت سخت و گاهی غیرممکن می‌سازد. این وابستگی نه تنها مصرف حشیش را برای فرد سخت می‌کند، بلکه میل به مصرف سایر مواد مخدر مانند هروئین، تریاک، کراک، کوکائین و حتی الکل را به شدت افزایش می‌دهد.
حشیش به دو شیوه معمول مصرف می‌شود: به صورت خوراکی (پخته شده) یا دود کردنی مانند سیگار. در حالت خوراکی، اثرات مصرف معمولاً یک ساعت پس از مصرف نمایان می‌شود، در حالی که هنگام دود کردن حشیش، فرد به سرعت اثرات آن را تجربه می‌کند و ماندگاری این اثرات نیز بیشتر است.
ترک حشیش به دلیل وابستگی‌های روانی شدید آن می‌تواند بسیار دشوار باشد. اما با توجه به خدمات پزشکی و روان‌شناسی که در کلینیک ترک اعتیاد افشار به بیماران ارائه می‌شود و در نظر گرفتن جنبه‌های فیزیکی و روانی حشیش، این روند در محیطی مناسب و راحت انجام می‌شود.
در روزهای اولیه قطع مصرف حشیش، علائم ترک مانند تعریق، پرخاشگری، تهوع، از دست دادن اشتها و احساس جنون ممکن است بروز کند. همانطور که اعتیاد به این ماده به طور تدریجی ایجاد شده است، ترک آن نیز به یکباره تحقق نمی‌یابد. تیم تخصصی مرکز ترک اعتیاد افشار با استفاده از دارو درمانی متناسب با وضعیت بیمار (با توجه به شرایط جسمانی، سن و مدت زمان مصرف)، اقدامات اولیه را آغاز می‌کند. در مرحله سم‌زدایی، بیمار ممکن است با حالاتی مانند تحریک‌پذیری بالا، بی‌حوصلگی و اختلالات خواب (کم‌خوابی یا پرخوابی) مواجه شود.
گروه درمانی و مشاوره‌های روان‌شناسی نیز بخش مهمی از برنامه‌های این کلینیک است که تحت نظر روان‌پزشکان مجرب انجام می‌شود. در مرحله محرومیت، بستگی به مدت زمان مصرف حشیش توسط فرد، بیمار ممکن است احساس بی‌انگیزگی، نداشتن انرژی و افسردگی داشته باشد. در این مرحله، با استفاده از برنامه غذایی مناسب، ورزش و مشاوره‌های روان‌شناسی، وضعیت روحی و روانی فرد بهبود می‌یابد و روند ترک حشیش به‌طور مؤثر پیش می‌رود.
قطع مصرف یا ترک مواد توهم‌زا مانند حشیش برای معتادان معمولاً علائم جسمانی خفیفی به همراه دارد. با این حال، حتی مصرف موقتی یا تفننی این ماده می‌تواند وابستگی روانی شدیدی ایجاد کند.
مصرف حشیش موجب تغییراتی در آگاهی فرد می‌شود که شدت و نوع این تغییرات در افراد مختلف متفاوت است. به علاوه، حتی مصرف کم این ماده می‌تواند ویژگی‌های روانی فرد را نمایان سازد. یکی از اثرات قابل توجه آن افزایش شدید تلقین‌پذیری فرد است.
افراد مصرف‌کننده حشیش معمولاً حالات سرمستی متفاوتی را تجربه می‌کنند. این حالات ممکن است در لحظاتی وجود داشته باشد و سپس محو شود و پس از مدتی دوباره ظاهر گردد.
علائم ترک و محدودیت حشیش
- از دست دادن اشتها
- تحریک پذیری بالا
- اختلالات دستگاه گوارش
- تب و لرز
- احساس تهوع
- تعریق شبانه
- اختلالات خواب
- بیقراری و اضطراب
- رفتارهای پرخاشگر جویانه
- حمله های عصبی
- احساس منگی
مصرف قانونی و پزشکی حشیش
حشیش توسط سازمان غذا و دارو (FDA) به عنوان یک داروی برنامه اول طبقه‌بندی می‌شود. این به این معنی است که حشیش هیچ هدف پزشکی پذیرفته‌شده‌ای ندارد و پتانسیل بالایی برای سوء مصرف و ایجاد اعتیاد دارد. با این حال، بیشتر مقامات بهداشتی با این طبقه‌بندی مخالف هستند. داروهایی که معمولاً تجویز می‌شوند، مانند مواد تریاکی و محرک‌ها، به این معنا هستند که خطر سوء مصرف بالایی دارند اما از نظر پزشکی کاربردهای مفیدی دارند.
رایج‌ترین مصرف‌کنندگان حشیش جوانان و نوجوانان هستند، و با افزایش سن این گروه‌ها، به دلیل مشغله‌های شغلی، ازدواج، زندگی مشترک و مسئولیت‌های والدینی، استفاده از حشیش کاهش می‌یابد. با این حال، تغییرات قانونی باعث افزایش مصرف این ماده شده است. قانونی‌سازی ماری‌جوانا در برخی کشورها، تقاضا برای کشت و پرورش انتخابی گونه‌های قوی‌تر، و رقابت در صنعت داروسازی ماری‌جوانا را افزایش داده است. این تغییرات به‌طور معمول با تبلیغاتی برای مزایای بالقوه سلامتی ماری‌جوانا و عدم وجود نگرانی‌های بهداشتی که به‌خوبی اثبات نشده‌اند، همراه است.
با این وجود، همچنان نگرانی‌هایی در مورد اثرات بلندمدت استفاده از حشیش، به‌ویژه در زمینه‌های روان‌شناختی و اجتماعی، وجود دارد.
اتیولوژی یا سبب شناسی حشیش
مصرف حشیش در جمعیت‌های مختلف بر اساس ویژگی‌های جمعیت‌شناختی متفاوت است. تحقیقات نشان داده که دانشجویان و بزرگسالان جوان به‌طور عمده از حشیش برای اهداف اجتماعی، آزمایش و لذت استفاده می‌کنند. بر اساس آمارها، 42 درصد از این افراد به دنبال سازگاری اجتماعی از حشیش استفاده می‌کنند، 29 درصد آن را به عنوان یک تجربه آزمایشی مصرف می‌کنند و 24 درصد از آن برای لذت بردن بهره می‌برند. همچنین، 12 درصد از مصرف‌کنندگان به‌طور عمده از حشیش برای مدیریت استرس یا آرامش استفاده می‌کنند، که این یافته‌ها با سایر مطالعات که ارتباط مصرف حشیش را با افسردگی، اضطراب، اضطراب اجتماعی و اختلال استرس پس از سانحه نشان می‌دهند، هم‌راستا است.
از منظر بیولوژیکی، اختلال در مهار می‌تواند افراد را مستعد ابتلا به اختلالات مصرف مواد مخدر کند. با این حال، متخصصان مراقبت‌های بهداشتی هنوز به قطعیت نرسیده‌اند که آیا این عامل در مورد مصرف حشیش نیز صادق است یا خیر. تحقیقات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است تا رابطه دقیق بین اختلالات مهار و مصرف حشیش روشن‌تر شود.
همه گیر شناسی حشیش
تقریباً چهار درصد از جمعیت جهان در سال 2015 از حشیش استفاده می‌کردند. در میان نوجوانان، مصرف حشیش در ایالات متحده به هشت درصد و در اروپا به شانزده درصد رسید. از بین همه مصرف‌کنندگان حشیش، نه درصد از آن‌ها اعتیاد را تجربه کرده‌اند که تقریباً یک پنجم آن‌ها از نوجوانی مصرف این ماده را شروع کرده‌اند.
شواهد مربوط به مصرف حشیش در میان بیماران مسن‌تر محدود است. با این حال، مصرف حشیش ممکن است در حال افزایش باشد، چرا که مجوز قانونی برای استفاده پزشکی از آن می‌تواند مصرف این ماده را در بین افرادی که پیش‌تر از آن استفاده کرده‌اند، توجیه کند.
با افزایش مصرف حشیش در میان بزرگسالان، نگرانی‌هایی در مورد خطرات قرار گرفتن کودکان در معرض این ماده نیز افزایش یافته است. به طور کلی، روند استفاده از حشیش در طول زمان برای اکثر جمعیت‌ها، اگر نگوییم همه جمعیت‌شناسی‌ها، در حال افزایش است.
پاتوفیزولوژیکی چیست؟
محققان می‌دانند که استفاده طولانی مدت و سنگین حشیش می‌تواند مدارهای مغزی را تغییر دهد. با این حال، مکانیسم‌های پاتوفیزیولوژیکی خاصی که منجر به این تغییرات می‌شوند، هنوز به‌طور کامل مشخص نشده‌اند. از نظر اعتیاد، تتراهیدروکانابینول (THC) مولکول اصلی مسئول خواص تقویت‌کننده ماری‌جوانا و حشیش است. جالب است که علیرغم این که سیستم دوپامین مخطط معمولاً با مواد سوءمصرفی مانند الکل و مواد افیونی درگیر است، متاآنالیزها شواهد کافی برای حمایت از چنین نتیجه‌گیری در مورد حشیش ارائه نمی‌دهند. همچنین، ممکن است گیرنده‌های دوپامین در این فرایند نقش نداشته باشند.
