اغلب افراد وابسته به الکل به هنگام ترک علایم نسبتاً خفیفی نشان می دهند. اگر بیمار نسبتاً سالم است تغذیه خوبی دارد از حمایت اجتماعی خوبی برخوردار است سندروم ترک الکل شبیه یک آنفولانزای خفیف خواهد بود.
اولین گام در سم زدایی الکل یک معاینه فیزیکی کامل است. در غیاب اختلال طبی جدی یا وابستگی به سایر مواد مخدر سندروم ترک شدید الکل، غیرمحتمل است. به این بیماران توصیه میشود، تغذیه خوب داشته باشند، استراحت کنند، از ترکیبات ویتامین به ویژه b1 استفاده کنند.
به چه فردی الکلی گفته می شود؟
ترک الکل به یکی از موضوعات قابل توجه در خانواده ها و جوامع در تمام دنیا تبدیل شده است، چرا که سوء مصرف الکل هر روز بیشتر از پیش می شود.
مؤسسه سوء الکلیسم، اختلال سوء مصرف الکل را به عنوان “اختلال در توقف مصرف الکل علیرغم نتایج مضر” توصیف می کند. شخص مبتلا به این شرایط نمی داند چه هنگامی یا چگونه ترک نوشیدنی های الکلی را انجام دهد. آن ها زمان بسیاری را صرف فکر کردن در رابطه با الکل می کنند و نمی توانند مصرف خود را کنترل نمایند، حتی اگر این مصرف سبب ایجاد مشکلات جدی در منزل، محل کار و مالی شود.
اعتیاد الکل که در اصطلاح الکلیسم گفته می شود، نوعی بیماری است که احتمال دارد هر شخصی به آن مبتلا گردد. متخصصان تلاش نموده اند دلایلی همچون عوامل ژنتیکی، جنسیت اشخاص و عوامل اقتصادی و اجتماعی که احتمال دارد به عنوان دلیلی برای اعتیاد الکل شناخته گردد را تعیین نمایند. ولی این موضوع دلیل واحد و ثابتی ندارد. دلایل روانی، ژنتیکی و رفتاری گوناگونی می توانند در مبتلا شدن به این بیماری نقش داشته باشند. به اشخاص مبتلا به الکلیسم، الکی گفته می شود.
دانستن این موضوع که اعتیاد به مصرف الکل می تواند به عنوان یک بیماری شناخته شود اهمیت زیادی دارد. زیرا که این بیماری می تواند سبب بروز تغییراتی در عملکرد مغز و اعصاب در فرد مبتلا شود. در نتیجه شخص مبتلا به آن احتمال دارد نتواند کنترلی بر اعمال خود داشته باشد که این موضوع اهمیت ترک الکل را دوچندان میکند.
این عارضه شامل وضعیت های گوناگونی میشود؛ درواقع دلیل آن متغیر بودن شدت بیماری، تعداد دفعات مصرف الکل و مقدار مصرفی در اشخاص مختلف است. اگر شخصی به مقدار زیاد به الکل وابسته است و نتواند برای زمانی طولانی بدون الکل سر کند، گفته می شود آن شخص به الکل اعتیاد داشته و نیاز به ترک الکل دارد.
بعضی از علائم الکلیسم شامل بوی الکل از دهان یا سطح پوست شخص، قرمزی چشم ها و تهاجمی شدن رفتار شخص به‌صورت غیرعادی است. به علاوه تغییرات ناگهانی در ظاهر شخص، تغییرات در نحوه قضاوت او در رابطه با مسائل گوناگون و نیز وضعیت بهداشت فردی، از علائم اعتیاد الکل هستند که نیاز به ترک نوشیدنی های الکلی را بیش از پیش نمایان می کند.
از دیگر نشانه های اعتیاد به الکل که منجر به مشکلات فراوان می شود می توان به موارد زیر اشاره نمود:
* کمبود اشتیاق شخص به انجام کار هایی که قبل از این به انجام آن کار ها عادت داشته.
* خسته و زودرنج به نظر رسیدن.
* ناتوانی در ترک نوشیدنی های الکلی.
* اضطراب یا دیگر مشکلات روحی روانی.
* مرموز بودن یا صادق نبودن با اطرافیان.
علت قطعی برای اعتیاد به الکل وجود ندارد و دلایل گوناگونی می توانند در ابتلای به آن نقش داشته باشند. در این بین بعضی شرایط و دلایل هستند که احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می دهند. این موارد عبارت اند از:
* داشتن والدین مبتلا به اعتیاد الکل
* داشتن سوابق بیماری روانی همچون افسردگی، اضطراب و شیزوفرنی.
* مواردی مثل اعتماد به نفس پایین و زندگی در جامعه ای که مصرف کردن الکل در آن مرسوم باشد.
در این شرایط و با توجه به سوء مصرف الکل، بایستی ترک الکل در اولویت قرار گیرد.
بعضی از عوامل خطر هم احتمال دارد با نوشیدن بیش از اندازه الکل مرتبط باشند:
ژن ها: بعضی از عوامل ژنتیکی خاص احتمال دارد بعضی اشخاص را بیشتر در معرض ابتلا به سوء مصرف الکل و مواد دیگر قرار دهند یعنی احتمال دارد سابقه خانوادگی وجود داشته باشد.
دسترسی آسان: به نظر می رسد میان دسترسی آسان به الکل همچون قیمت کم و سوء مصرف الکل و مرگ ناشی از آن ارتباطی وجود دارد. یک مطالعه کاهش زیادی در مرگ ناشی از مصرف الکل بعد از افزایش مالیات الکل به وسیله یکی از ایالت ها ثبت نمود. این اثر تقریباً 2 تا 4 برابر دیگر استراتژی های پیشگیری، همچون برنامه های مدرسه است.
استرس: بعضی از هورمون ها با سوء مصرف الکل مرتبط هستند. اگر سطح استرس بالا باشد، احتمال دارد فرد جهت از بین بردن این آشفتگی، الکل مصرف نماید.
نوشیدن الکل به وسیله دوستان: کسانی که دوستان شان بیش از حد مشروب می نوشند، احتمال بالاتری دارد که خودشان نیز بیش از اندازه الکل بنوشند. این موضوع در نهایت می تواند سبب بروز مشکلات مربوط به الکل گردد.
اعتماد به نفس پایین: احتمال دارد افرادی که اعتماد به نفس کمی دارند، بیش از اندازه الکل مصرف کنند.
افسردگی: اشخاص مبتلا به افسردگی احتمال دارد عمدا یا ناخواسته از الکل به عنوان ابزاری جهت خود درمانی استفاده نمایند. از طرف دیگر، مصرف بیش از اندازه الکل احتمال دارد خطر افسردگی را به جای کاهش، افزایش دهد.
عوارض الکل بر بدن
از اصلی ترین اثرات سوء مصرف الکل، مسمومیت است که گوناگونی دارد. از جمله عوارض آن می توان به موارد زیر اشاره نمود:
* لکنت زبان
* به هم ریختگی حرکات
* خواب آلودگی
* سردرد
*حواس پرتی
* ضعف حافظه
* حالت تهوع و استفراغ
* از دست دادن هوشیاری
* افکار مرتبط با خودکشی
مصرف الکل سیستم اعصاب مرکزی را تحت تأثیر قرار می دهد. در بعضی اشخاص اثر اولیه مصرف بیش از اندازه آن، تحریک سیستم عصبی است. ولی پس از ادامه مصرف اعصاب بدن به آن عادت می کنند.
مصرف زیاد می تواند بر روی گفتار، هماهنگی ماهیچه ها و مراکز مغز تأثیر داشته باشد. مصرف بیش از اندازه می تواند سبب کما و مرگ شود. اگر در زمان مصرف به شکل هم زمان از دارو های سرکوب کننده عملکرد مغز نیز استفاده نمایید، احتمال مرگ بیشتر می شود.
عوارض عدم ترک الکل برای سلامت جسمی
اعتیاد به الکل سبب بروز عوارض بسیاری برای شخص الکی می شود. این عوارض جسمی و روانی هستند. اعتیاد الکل بیشترین اثر را بر روی کبد می گذارد. کبد از اصلی ترین اعضای بدن است و آسیب به کبد سبب بروز مشکلاتی جدی در تمام بدن می شود. در ادامه به اصلی ترین عوارض جسمی عدم ترک الکل اشاره کرده ایم:
بیماری های کبدی
مصرف الکل می تواند سبب افزایش چربی کبد، التهاب آن و در بلند مدت، تخریب بافت کبد و سیروز کبدی شود.
مشکلات دستگاه گوارش
اعتیاد به الکل سبب التهاب و زخم معده می گردد. به علاوه می تواند بر مقدار جذب ویتامین های B و سایر مواد معدنی اثرات سو بگذارد. علاوه بر این ها اعتیاد به الکل احتمال دارد آسیب به پانکراس را به همراه داشته باشد.
اعتیاد به الکل و بیماری های قلبی
فشارخون بالا و احتمال نارسایی قلبی یا سکته قلبی از اثرات سو مصرف الکل است.
نقص هنگام تولد نوزاد در مادران الکلی
اعتیاد به الکل و بارداری، یک ترکیب بسیار خطرناک است. مصرف الکل در دوران بارداری احتمال دارد سبب سقط جنین گردد. الکلی که در دوران بارداری به وسیله مادر مصرف می گردد از راه جفت به جنین منتقل می گردد.
آسیب به استخوان ها
مصرف و عدم ترک الکل در روند ساخت استخوان جدید اختلال ایجاد می نماید. این مشکل می تواند سبب نازک شدن استخوان ها و افزایش خطر شکستگی استخوان شود. همچنین احتمال دارد به مغز استخوان که سلول های خونی را می سازد آسیب برساند. این موضوع سبب کاهش تعداد پلاکت ها شده که احتمال دارد سبب کبودی و خونریزی شود.
ضعف سیستم ایمنی بدن
اعتیاد به الکل شرایط دفاع از بدن در برابر بیماری های گوناگون را برای سیستم ایمنی سخت می نماید. در این وضعیت شخص در معرض از بیماری های بسیاری به خصوص ذات الریه قرار می گیرد.
افزایش احتمال ابتلا به سرطان ها
یکی از اثرات بلند مدت عدم ترک الکل، بالا رفتن احتمال ابتلا به تعداد زیادی از سرطان ها است. اعتیاد الکل سبب ایجاد سرطان های دهان، کبد، روده و سینه می شود.
علائم ترک خفیف الکل
شروع علائم ۸ الی ۱۲ ساعت پس از کاهش یا قطع مصرف الکل اتفاق می افتد.
لرزش، تحریک‌پذیری، بی اشتهایی، تهوع، استفراغ، بالا رفتن مختصر تا متوسط علائم حیاتی و بی خوابی از ویژگی های بارز ترک الکل است.
علائم در عرض ۲۴ ساعت به اوج می رسد و ممکن است در عرض ۴۸ الی ۷۲ ساعت فروکش کند.
توهمات و تشنج در ترک الکل
توهمات بینایی و به ندرت شنوایی در زمینه حسی روشن ممکن است دیده شود. وجود توهم نه معنی پسیکوز است و نه دلیریوم. توهم برخلاف دلیریوم با تیرگی شعور همراه نیست و علائم حیاتی به هنجار هستند.
تشنج گرچه در ترک اعتیاد خفیف الکل مورد انتظار نیست در یک درصد الی پانزده درصد موارد میانگین ۸ درصد افراد در این دوره زمانی ممکن است رخ دهد. دقت کنید که وجود تشنج به معنی دلیریوم ترمنس نیست اما ممکن است پیش درآمد آن باشد.
تشنج در سندروم ترک الکل جنرالیزه غیر موضعی و به تعداد ۲ الی ۶ عدد می باشد در غالب موارد بین ۷ الی ۴۸ ساعت بعد از ترک دیده میشود. گرچه تا یک هفته بعد هم محتمل است. تشنج اگر تکرار شود، مداوم باشد یا تهدید کننده زندگی باشد نیاز به درمان دارد.
دلیریوم ترمنس ترک ماژور
دلیریوم ترمنس با تشدید لرزش ظاهر میشود. ممکن است تشنج اولین علامت باشد. هیپرتانسیون بالا رفتن حرارت بدن، بی اختیاری، تاکیکاردی، بی خوابی، تعریق، افزایش فعالیت روانی – حرکتی (تهییج)، توهمات بینایی تازه آغاز یا بدتر شدن آن و توهمات شنوایی (با شیوع کم) از دیگر علائم ترک الکل هستند. بیشترین زمان پیدایش نشانه های ترک ماژور ۴۸ الی ۶۰ ساعت پس از ترک اتانول بوده اما محدود به این دوره زمانی نیست.
عوارض ترک ناگهانی و غیر اصولی الکل
اگر ترک الکل ناگهانی و غیر اصولی باشد و در خانه و توسط خود شخص انجام شده و در مراکز و کلینیک های معتبر ترک انجام نشود، می تواند با عوارض جدی از جمله خستگی، خماری، عدم کنترل رفتار، توهم، افسردگی، افکار خودکشی و … همراه شود.
ایجاد وضعیت دلیریوم یکی از اصلی ترین عوارض ترک الکل به صورت ناگهانی است که خطرناک می باشد. از سایر عوارض ترک الکل به شکل ناگهانی می توان به اضطراب و عدم تمرکز اشاره نمود.
هر یک از عوارض ترک الکل به شکل غیر اصولی علاوه بر این که برای خود شخص آزار دهنده است اطرافیان او را نیز درگیر می کند. نشانه ها احتمال دارد از 6 ساعت تا چند روز پس از آخرین نوشیدن ظاهر شود که به طور معمول شامل حداقل چند مورد زیر است:
* لرزش
* اسهال
* تعریق
* گیجی
* کابوس
* سردرد
* بی خوابی
* استفراغ
* اضطراب
* حالت تهوع
* تحریک پذیری
* فشار خون بالا
* افزایش ضربان قلب
علائم احتمال دارد 2 تا 3 روز بعد بدتر شوند و بعضی از نشانه های خفیف شاید در برخی از افراد به مدت چند هفته ادامه پیدا کند. شدید ترین سندروم ترک الکل، جنون الکل (DT) است. نشانه های آن شامل:
* تب
* تشنج
* گیجی شدید
* آشفتگی شدید
* شنیدن صداهای که وجود خارجی ندارند.
* دیدن تصاویری که وجود ندارد.
* توهمات لمسی، همچون احساس خارش و بی حسی که در حقیقت رخ نمی دهند.
روش های ترک نوشیدنی های الکلی
ترک الکل به روش های گوناگونی صورت می گیرد. ولی همه این تکنیک ها یک هدف واحد دارند. هدف آن ها این است که به فرد کمک کنند مصرف الکل را به شکل کامل ترک نماید. روش های ترک الکل احتمال دارد مراحل گوناگونی داشته باشد که عبارت اند از:
سم زدایی و ترک الکل جهت ازبین بردن وابستگی بدن شخص به الکل.
توان بخشی جهت یادگیری مهارت های مقابله ای.
مشاوره در رابطه با مشکلات احساسی که احتمال دارد علت اصلی نوشیدن مشروبات الکلی شوند.
درمان دارویی جهت کاهش نشانه ها و مشکلات و عوارض دیگری که به دنبال اعتیاد به وجود آمده اند.
تا این بخش از مقاله متوجه شدید که الکل چه اثرات مخربی را بر روی مغز می گذارد و همین موضوع سبب شده است که متوجه شوید مناسب ترین راه نجات از فرو رفتن در این پوچی، ترک الکل است. اگر شخص درگیر الکل متوجه این ضرر ها شده باشد و بداند با مصرف الکل چه زیانی به مغز خود می رساند، مسیر ترک آن راحت تر است. ولی اگر شخصی نداند که به چه مقدار این ماده مضر است، نخست بایستی در طول مشاوره هایی با این موضوع و کاری که الکل با بدن هر شخصی انجام می دهد آشنا گردد تا بعد از آن بتواند فرآیند ترک را آغاز نمایید. مناسب ترین روش های ترک الکل را در ادامه برای شما شرح می دهیم.
اعتیاد به الکل وابستگی زیادی را به وجود می آورد و شخص مصرف کننده جهت ترک نمودن آن بایستی یک دوره سم زدایی را پشت سر بگذارد و این فرآیند بایستی تحت نظر اشخاص متخصص و کلینیک های معتبر صورت گیرد چرا که ترک الکل علائم گوناگونی را به دنبال خود دارد. یکی از اصلی ترین مراحل ترک الکل، جلوگیری و مراقبت از مصرف دوباره الکل است. در این مرحله شخص مصرف کننده بایستی در کلینیکی مجهز حضور داشته و همنشین اشخاصی باشد که آن ها هم قصد ترک نوشیدنی های الکلی را دارند. این شخص بایستی از حضور داشتن در مکان هایی که احتمال دارد منجر به مصرف دوباره الکل شود دوری کند.
طبق پژوهش ها در یک دوره حدودا 6 ماهه، کسانی که الکل را کنار گذاشته اند و آن را ترک نموده اند، دوباره لغزش پیدا کرده اند و به مصرف مجدد آن روی آورده اند. از مزیت های اصلی کلینیک ترک اعتیاد افشار این است که بعد از دوره ترک الکل مصرف کننده، ارتباط خود را با او حفظ کرد، تا از شرایط شخص آگاه شود و در دوره لغزش هم او را همراهی کرده و نمی گذارد راه رفته را دوباره باز گردد. در کلینیک افشار که همواره مناسب ترین روش های ترک الکل و دیگر اعتیاد ها را پیش گرفته، روان درمانی و به دنبال آن شناخت علل مصرف برای حل آن ها و استفاده از آن ها برای پیشگیری از مصرف دوباره صورت می گیرد.