بوپرنورفین یا قرص B2 یک داروی مخدر از آلکالوئیدهای خشخاش است که امروزه به صورت نیمه مصنوعی بدست می آید. بوپرنورفین از گروه مواد افیونی با ویژگی های شیمیایی و خاصیت آگونیستی است.
این دارو در واقع ضد درد و مسکنی قوی برای درمان برخی از بیماری ها است که متأسفانه امروزه با سوء مصرف و یا تجویز اشتباه آن باعث بروز اعتیاد در مصرف کننده شده و فرد مصرف کننده با مصرف آن احساس لذت، نشئگی و آرامش تجربه می کند. باید اشاره کنیم که اثرات ناشی از مصرف بوپرنورفین در بازه زمانی طولانی مدتی در بدن فرد مصرف کننده باقی می ماند.
قرص های بوپره نورفین از قدرت اعتیادآوری شدیدی برخوردار است با این حال بسیاری از مراکز ترک اعتیاد افراد غیر متخصص برای درمان ترک اعتیاد و قطع مصرف مواد مخدر بیماران از بوپرنورفین استفاده می کنند. به طوریکه فرد مصرف کننده پس از ترک اعتیاد از مواد مخدر، وابستگی شدیدی نسبت به قرص های بوپرنورفین پیدا می کند و باید برای ترک قرص b2 اقدام کند.
مصرف خودسرانه و طولانی مدت قرص ب2 باعث اعتیاد و وابستگی می شود.
بوپرنورفین با نام های تجاری بوپرنکس، بوترانس در قالب قرص های زیر زبانی هستند که در دوزهای 0.4، 2 و 8 میلی گرمی به آسانی در بازار یافت می شوند.
مکانیسم بوپرنورفین بر بدن بیماران
بوپرنورفین با ساختار شیمیایی (آگونیست-آنتاگونیستی) که دارد و با تأثیری که بر روی سیستم عصبی مغز می گذارد باعث می شود که فرد مصرف کننده مواد مخدر:
- میل کمتری به مصرف مجدد داشته باشد
- عوارض ناخوشایند ترک مواد مخدر را کاهش می دهد
- به روند درمان و سندرم ترک اعتیاد کمک شایانی می کند.
اما تمام این موارد در زمانی اتفاق می افتد که درمان ترک اعتیاد و تجویز بوپرنورفین زیر نظر پزشک متخصص با توجه به فاکتورهایی مصرف گردد. در غیر این صورت پیامدهای ناشی از سوء مصرف و یا حتی مصرف خودسرانه بوپرنورفین یا قرص ب2 از عوارض مصرف مواد مخدر فراتر است.
هر چند که این عوارض در افرادی که اقدام به سوء مصرف بوپرنورفین از روش تزریقی دارند به سرعت نمایان می گردد.
مصرف قرص های بوپرنورفین برای چه افرادی توصیه نمی شود؟
- بیمارانی که دچار بیماری های مغزی هستند (تومور، سکته، داشتن سابقه جراحی مغزی، تشنج)
- بیمارانی که مشکلات جدی تنفسی دارند
- بیماران کبدی و یا کلیوی
- بیمارانی که اختلالات روانی دارند
- بیمارانی که دچار اختلالات دستگاه گوارشی هستند
- بیماران قلبی و عروقی
- زنان باردار و یا شیرده
باید اشاره داشت که مصرف قرص های B2 سبب بروز عوارضی در بدن بیمار می گردد. زمانیکه این علائم بروز می دهد پزشک معالج روند درمان را کنترل کرده و نسبت به تغییر دوز مصرفی بوپرنورفین اقدام می کند. در زیر به برخی از این علائم اشاره می کنیم:
- یبوست
- قرمزی یا راش پوستی
- تورم گلو و زبان
- بالا رفتن ضربان قلب
- چربی خون پائین
- سرگیجه
- دردهای شکمی
- سردرد
- کند شدن تنفس
- اختلالات خلقی و رفتاری
- توهم
موارد بسیار زیادی وجود دارد که به بیماران و سایر افراد هشدارهای جدی در مورد خطرات مصرف قرص ب2 و سایر داروهای اعتیادآورد بصورت خودسرانه هشدار میدهد ولی متاسفانه هنوز موارد زیادی از مصرف این داروها در کشور داریم که از روی عدم آگاهی بیماران و سودجویی برخی مراکز مجاز و غیر مجاز انجام می شود.
متاسفانه در خیلی از کمپ های ترک اعتیاد غیرمجاز، قرص های بوپرنورفین، متادون و ترامادول بصورت غیرعلمی و بی رویه تجویز و توسط افراد معتاد استفاده می شود.
عوارض فیزیولوژیکی و روانی ناشی از مصرف خودسرانه بوپرنورفین:
- کند شدن حافظه
- کند شدن قدرت تصمیم گیری
- اختلالات خواب
- اختلالات رفتاری
- رفتار پرخاشگرجویانه
- افسردگی
در مراکز درمانی ترک اعتیاد، قرص های بوپرنورفین در مراحل اولیه روند ترک اعتیاد مواد مخدر متناسب با شرایط فیزیکی و روحی بیمار در دوزهای مناسب، با نظارت و تشخیص پزشک معالج برای بیمار تجویز می شود اما این مهم را باید اشاره کنیم که سوء مصرف بوپرنورفین بسیار اعتیاد آور بوده و علائمی مشابه اعتیاد به هروئین یا مرفین را در فرد بوجود می آورد. از سوی دیگر ترک بوپرنورفین معضلی جدی پیش روی بیمار بوجود می آورد.
برخی از علائم ناشی از سوء مصرف بوپرنورفین عبارتند از:
- نشئگی بالا
- وابستگی فیزیکی
- تار شدن دید
- حالت تهوع و بی حالی
- رفلاکس و سوزش معده
- ایجاد پتانسیل سوء مصرف در فرد
- دارای علائم خماری
توجه داشته باشید که دوز مصرفی بوپرنورفین میزان مشخصی دارد و مصرف کننده چنانچه بیشتر از حد استفاده کند (یعنی اوردوز کند) هیچ گونه تأثیری بروی نشئگی او نخواهد داشت. در حالیکه اگر بوپرنورفین در دوزهای مناسب مصرف گردد به ثبات درمان و ترک اعتیاد بیمار کمک شایانی می کند.
نکته اینجاست که در برخی موارد تجویز این دارو می تواند کمک های زیادی به بیماران کند ولی مشکل از آنجا شروع می شود که این دارو توسط افراد ناآگاه و بصورت غیرعلمی تجویز می شود و افراد مدت مصرف و دور مصرف آنرا نمی دانند و برای ترک اعتیاد از این دارو استفاده می کنند. ولی به خود دارو وابسته می شوند و نمی توانند آنرا ترک کنند. در واقع این افراد بیماری اعتیاد را ترک نکرده اند بلکه نوع اعتیاد را عوض کرده اند و بجای ماده مخدر مانند تریاک، از قرص بوپرنورفین استفاده می کنند.
کلینیک ترک اعتیاد افشار با بیش از 10 سال تجربه موفق آماده ترک انواع مواد مخدر و ترک بوپرنورفین است. این مرکز با بهره گیری از کادر درمانی متخصص و باتجربه، خدمات ترک و بستری اعتیاد را بصورت شبانه روزی و حتی در ایام تعطیل به بیماران گرامی ارایه می کند.