آمفتامین ها تقریباً از بدو تولید مورد سوء مصرف قرار گرفته اند. در جنگ جهانی دوم و در جنگ ویتنام سربازان به وفور از آمفتامین ها مصرف کرده‌اند. تخمین زده شده است که در چهار سال جنگ ویتنام بیش از جنگ جهانی دوم آمفتامین مصرف شده است.
اپیدمی مصرف آمفتامین ها
اپیدمی آمفتامین در ژاپن، سوئد و آمریکا گزارش شده است. در یک مصرف کننده مواد محرک الگویی پدید می آید که کیفیتی توصیف شده است. این الگو در حین مصرف فعال و ترک «بیمار گونگی رفتاری» پدید می‌آورد. مراحل اعتیاد به آمفتامین ها شامل مرحله اولیه، تثبیت، نگهدارنده و ترک اعتیاد است.
مرحله اولیه در اعتیاد به آمفتامین ها
در حین مرحله اول (مرحله دوز واحد) تقویت مثبت با آثار دارو شناختی ماده مشخص می شود یعنی رهایی دوپامین که با نشئه، افزایش انرژی و افزایش تعامل اجتماعی و کلامی خود را نشان می‌دهد. این امر ممکن است سبب افزایش دفعات مصرف شود.
مجموعه وضعیتی که مصرف آمفتامین ها در آن با نشاط و انرژی زایی توأم است و استفاده از اشکال سریع تر جذب ماده را سبب می شود. در نهایت موجب پیدایش شرطی شدن و بالاخره احساس اجبار به مصرف آمفتامین ها، ویار و رفتار داروجویانه می‌شود.
مرحله تثبیت در اعتیاد به آمفتامین ها
با ادامه مصرف چند وقت یک بار، مصرف کننده در می‌یابد که دوز بالاتر اثر قوی تر دارد، لذا شروع به مصرف مداوم مقادیر بیشتری آمفتامین می کند. البته قبل از پیدایش تحمل، پیدایش حالت نشئه تابعی از سطح سرمی ماده در خون است. اما با پیدایش تحمل نسبت به نشئه، فرد برای رسیدن به اوج و گرگرفتگی دوزهای بالاتر و با دفعات بیشتری مصرف می کند. برای رسیدن به نشئه شدید راه های جذب سریع تر (دود کردن یا تزریق) را انتخاب می‌کند.
مرحله نگهدارنده در اعتیاد به آمفتامین ها
در این مرحله ممکن است پر مصرفی شروع شود. مصرف مکرر آمفتامین منجر به نوسان خلق می‌شود. پرمصرفی معمولاً ۱۲ تا ۱۸ ساعت طول می‌کشد اما گاه ممکن است دو تا سه روز و حتی تا ۷ روز به طول انجامد و به تحمل حاد منجر شود و اثر ماده سریع از بین برود. تحمل حاد همراه با خاطره اوج تمایل به بازتولید اثر ماده را ایجاد می‌کند که این امر به مصرف مکرر آمفتامین می‌انجامد. مصرف کننده مزمن آمفتامین از فعالیت‌های اجتماعی کناره‌گیری می‌کند. این مرحله به رفتارهای بی هدف منتهی می‌شود.
مراحل ترک آمفتامین ها
مرحله اولیه ترک آمفتامین ها
در پایان دوره پر مصرفی فرد وارد فروریزی، افسردگی، تهیج، اضطراب، فقدان انرژی و ویار شدید به مصرف آمفتامین می‌شود. در میانه دوره فروریزی ویار و وسوسه جای خود را به خستگی، افسردگی، فقدان تمایل به ماده و بی‌خوابی همراه با میل شدید به خوابیدن می‌دهد. در این مرحله فرد برای خوابیدن به الکل، بنزودیازپین و مواد تریاکی روی می آورد و بالاخره پرخوابی به بیداری و پرخوری منتهی می‌شود.
مرحله میانی ترک آمفتامین ها
با ادامه پرهیز فرد به مرحله ترک میانی آمفتامین ها می‌رسد. برخلاف دوران مصرف آمفتامین در این جا با فقدان انرژی جسمی و روانی، خستگی و محدودیت علاقه به محیط و عدم احساس لذت روبرو هستیم. این علائم در عرض ۱۲ تا ۹۲ ساعت شدت یافته به ویار شدید به مصرف آمفتامین منجر می‌شود. تمایل شدید به عود اعتیاد وجود دارد. اگر فرد بتواند به مدت ۶ تا ۱۸ هفته همچنان در پرهیز باقی بماند، عدم احساس لذت و دیسفوری کاهش یافته اما ممکن است به مدت ۶ تا ۹ ماه کم و بیش دیده شود.
مرحله آخر ترک آمفتامین ها
در مرحله فرونشانی دوره‌ای کوتاه ویار و وسوسه مصرف محتمل است. فرد ممکن است احساس اجبار به مصرف و ویار را تجربه کند. این دوره‌ها با محرک های شرطی (چون محیط و اشیاء) شعله ور می شوند. این تجارب با ادامه پرهیز پس از مدتی فروکش می کنند.